Határ
węgierski pisarz i filozof.
[họta:r]
Győző, ur. 13 XI 1914, Gyoma, zm. 27 XI 2006, Londyn,
Határ Győző
Encyklopedia PWN
Pierwsze 2 powieści H. (1938, 1943), wymierzone przeciwko władzom węgierskim, zostały skonfiskowane; konflikt pisarza z władzami trwał również po 1945; 1949 H. został wydalony ze Związku Pisarzy Węgierskich, a 1950 — skazany na 2,5 roku więzienia; 1956 wyemigrował, od 1957 mieszkał w Londynie. H. wypowiadał się we wszystkich rodzajach lit., zachowując jedność problematyki; powracał w niej motyw konfrontacji jednostki ludzkiej z mechanizmami i instytucjami społ., z opresyjnymi organami władzy, często o charakterze totalitarnym. Obraz zmagań człowieka (przeważnie żałosnych zabiegów dostosowawczych) ze złym światem, opanowanym przez szatana, jest nasycony ironią ujawniającą także komiczny, groteskowy wymiar przedstawianej rzeczywistości. W swych powieściach i dramatach H. posługiwał się również formą paraboli hist.; w twórczości poet. zwracała uwagę inwencja językowa i gra lit. z różnymi nurtami tradycji. Jako filozof zajmował się gł. historiozofią i epistemologią. Był też cenionym tłumaczem literatury ang. (zwłaszcza utworów J. Swifta). Główne utwory H. to powieści: Heliáne (1947), Az őrző könyve [‘księga strażnika’] (1948), Anibel (1970), Köpönyeg sors. Juliánosz ifjűsága [‘zmienny los, młodość Juliusza’ (1985); dramaty: Golgelóghi (1976), Mangun (1972); zbiór wierszy Hajszálhíd [‘most wiszący na włosku’] (t. 1–2 1970). Laureat m.in. Nagrody Kossutha (1991) i Nagrody Quasimodo (1996).
Jerzy Snopek
