Gwinea Równikowa. Historia

Gwinea Równikowa. Historia.

Pierwotną ludnością terenów Gwinei Równikowej byli Pigmeje. Stanowiący większość obecnych mieszkańców Fangowie (z kontynentalnej części, Mbini) oraz Bubi (zamieszkujący wyspę Bioko) napłynęli tu w XVIII i XIX w. w czasie migracji ludów Bantu. ok. 1470 wyspę Bioko odkrył portugalski żeglarz Fernão do Póo (stąd poprzednia, do 1973, nazwa wyspy — Fernando Po), później zostały odkryte Annobón (ob. Pagalu) i inne wyspy. Kolonizację wysp Portugalczycy rozpoczęli 1592. Ziemie te odwiedzali także handlarze niewolników i kupcy brytyjscy, niemieccy, holenderscy i francuscy. W 1778 Portugalia przekazała Fernando Po i Annobón Hiszpanii (1827–58 za zgodą Hiszpanii Brytyjczycy zajęli Bioko). Region Mbini (do 1973 zw. Río Muni) po długotrwałych wojnach został ostatecznie podbity przez Hiszpanię w połowie XIX w. (1898 i 1906 ostatnie powstania Bubi), a jego granice wyznaczono na mocy porozumienia z Francją w 1900. Od lat 30. datują się wystąpienia niepodległościowe, a w latach 50. powstawały partie polityczne, z których najsilniejsza to Ruch Wyzwolenia Narodowego Gwinei Równikowej (MONALIGE). W 1958 z obu posiadłości utworzono prowincję zamorską, Gwineę Hiszpańską (od 1964 p.n. Hiszpański Region Równikowy), z wewnętrznym samorządem.

W wyniku referendum, 1968 Gwinea Hiszpańska stała się niepodległą republiką Gwinei Równikowej, a wybory wyłoniły pierwszego prezydenta F. Maciasa Nguemę z MONALIGE. Początkowo rządziła koalicja 4 partii (reprezentujących poszczególne ugrupowania, gł. wg podziałów plemiennych), następnie ich działalność została zakazana. Za dyktatury prezydenta Maciasa Nguemy (1968–79), zdominowanej przez terror, nepotyzm, gospodarkę kraju znalazła się w katastrofalnym stanie. W latach 70. kraj opuściła ok. ¹/₄ ludności. Dyktatorski reżim został obalony VIII 1979, rządy objęła 17-osobowa Rewolucyjna Rada Wojskowej pod przewodnictwem podpułkownika T. Obianga Nguemy Mbasogo (siostrzeńca obalonego dyktatora). Maciasa Nguemę skazano na śmierć, a wyrok wykonano publicznie. W 1982 przyjęto nową konstytucję, gen. Obiang Nguema Mbasogo został prezydentem i szefem rządu. W 1987 stanął on czele nowej, rządzącej i jedynej odtąd, Demokratycznej Partii Gwinei Równikowej (PDGE).

Pod presją państw zachodnich oraz opozycji rozpoczął się proces demokratyzacji struktur państwa. Wprowadzono 1992 system wielopartyjny. Mimo formalnych przemian prezydent nadal kontrolował finanse państwa, wojsko, środki przekazu. Pierwsze wielopartyjne wybory parlamentarne 1993 zostały zbojkotowane przez główne partie opozycyjne (ponieważ prawo wyborcze ograniczało ich szanse), a obserwatorzy kwestionowali ich ważność, jak również ważność wyborów prezydenckich 1996, które wygrał Obiang Nguema Mbasogo (będąc jedynym kandydatem). Międzynarodowi obserwatorzy odnotowali wiele nieprawidłowości w trakcie kolejnych wyborów prezydenckich (2002) i parlamentarnych (2004). Prezydentem pozostał Obiang Nguema Mbasogo, przywódca rządzącej PDGE. Część przywódców opozycji pozostaje poza granicami kraju.