Gryzonia

Gryzonia, niem. Kanton Graubünden, fr. Canton des Grisons, wł. Cantone dei Grigioni, retorom. Chantun Grischun,

kanton w południowo-wschodniej Szwajcarii, przy granicy z Włochami, Austrią i Liechtensteinem, w 3 strefach językowych (niem. na północy, wł. na południu, retorom. w części środkowej);

pow. 7,1 tys. km², 188 tys. mieszk. (2008); stol. Chur; języki urzędowe: niem., wł.; większość powierzchni zajmują Alpy Retyckie, w północno-zachodniej części Alpy Glarneńskie, na południowym zachodzie Alpy Lepontyńskie; gł. rz.: Ren, Inn; liczne lodowce; Szwajc. Park Nar.; podstawą gospodarki jest turystyka; liczne uzdrowiska, ośr. wypoczynkowe i sportów zimowych o świat. sławie (Sankt Moritz, Davos, Arosa); hodowla bydła typu mlecznego; przemysł słabo rozwinięty, gł. chem., precyzyjny, papierniczy, cementowy; elektrownie wodne; przez G. przebiegają gł. szlaki kol. i drogowe łączące Niemcy i Austrię z północnymi Włochami.

Historia.

Terytorium plemienne Retów (Recja); od 536 należała do państwa Franków, później do Niemiec; od 1367 wolny związek gmin, sprzymierzony ze Związkiem Szwajc.; 1521 wprowadzono reformację; 1803 weszła w skład Związku Szwajcarskiego.