Gryfowie
 
Encyklopedia PWN
Gryfowie, Świebodzice,
pol. ród rycerski;
pieczętowali się herbem Gryf, a ich gł. i najstarsze posiadłości leżały w Małopolsce i na Śląsku; pewne poszlaki wskazują na możliwość wspólnego pochodzenia Gryfitów, Lisów i Wierzbnów. Miarą potęgi tego rodu były wielkie fundacje: arcybp gnieźnieński Jan osadził 1153 cystersów w Jędrzejowie, jego krewny Jaksa, pol. wojewoda i ks. Kopniku n. Sprewą, ok. 1160 — premonstrantki na Zwierzyńcu, a ok. 1163 — bożogrobców w Miechowie. W XIII w. wojewodowie krak. Marek i Klemens z Ruszczy odgrywali czołową rolę w walkach o tron krak.; Gryfici nadal też byli fundatorami klasztorów: wojewoda opolski Klemens, 1228 — benedyktynek w Staniątkach, wojewoda krak. Teodor, 1234 — cystersów w Ludźmierzu. Po śmierci kasztelana krak. Wierzbięty z Ruszczy (między 1310 a 1313) Gryfici do końca średniowiecza nie piastowali już najwyższych urzędów; w czasach nowoż. wybijali się spośród nich Mieleccy i Braniccy.
Bibliografia
M.L. Wójcik Ród Gryfów do końca XIII wieku. Pochodzenie–genealogia–rozsiedlenie, Wrocław 1993.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia