Gröll Michał

Gröll , Grell, Groel, Michał, ur. 11 XII 1722 lub 15 I 1723, Norymberga lub Drezno, zm. 2 IX 1798, Warszawa,

drukarz, księgarz, nakładca; jeden z najwybitniejszych w okresie oświecenia.

Od 1756 własna księgarnia w Dreźnie; od 1759 w Warszawie, prowadził od 1763 księgarnię z otwartą 1769 czytelnią i wypożyczalnią (od 1778 z godłem Poetów Nar.), jej filie i składy komisowe w kilku miastach (m.in. we Lwowie, Wilnie, Poznaniu, Lublinie, Grodnie), od 1772 nowoczesną drukarnię; wprowadził pol. autorów na rynki zagr. (kontakty handl. z firmami księgarskimi w Paryżu, Amsterdamie, Berlinie, Wrocławiu, uczestnictwo w targach lipskich); stosował nowe w Polsce metody handlu i reklamy (m.in. aukcje, stałe ceny katalogowe, recenzje wydawnicze i księgarskie); wprowadził do prasy pol. recenzje lit.; wydawał dzieła lit., obce i pol. (m.in. J.B. Racine’a, J.J. Rousseau, Voltaire’a, F. Karpińskiego, I. Krasickiego, F.D. Kniaźnina, J. Ursyna Niemcewicza, S. Trembeckiego, F. Zabłockiego), wiele czasopism (m.in. 1762–63 i 1778–79 pierwszą pol. gazetę ogłoszeniową „Warszawskie Ekstraordynaryjne Tygodniowe Wiadomości”, 1770–77 „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”) i ich mutacje obcojęzyczne; drukował publicystykę polit. (m.in. S. Staszica, H. Kołłątaja, F.S. Jezierskiego), Konstytucję 3 maja, podręczniki dla Komisji Edukacji Nar.; od 1792 kryzys przedsiębiorstwa; 1795–1832 drukarnię prowadził J.C.G. Ragoczy, zięć Grölla, zasoby księgarni prowadzonej przez syna, Karola Michała, kupił 1806 J. Zawadzki.