Główna Komisja Badań Zbrodni na Narodzie Polskim — Instytut Pamięci Narodowej

Główna Komisja Badań Zbrodni na Narodzie Polskim — Instytut Pamięci Narodowej, 1945–90 pod nazwą Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce,

instytucja powołana 1945 przez KRN, jako specjalny organ Ministerstwa Sprawiedliwości.

Zadania: 1) prowadzenie dochodzeń w sprawie zbrodni popełnionych na ziemiach pol. przez władze III Rzeszy 1939–45 oraz na obywatelach pol. w innych krajach okupowanych przez hitlerowców i na terenie Niemiec; 2) zbieranie materiałów dowodzących zbrodni niem.; 3) badanie zebranych materiałów i publikowanie wyników. Dochodzenia prowadzone przez Komisję na podstawie przepisów kodeksu postępowania karnego mają moc czynności sądowych. W 1946–50 specjalna placówka Komisji — Polska Misja Wojsk. ds. Zbrodni Wojennych na terenie okupowanych Niemiec, spowodowała wydanie Polsce ok. 2 tys. niem. zbrodniarzy wojennych. Komisja prowadziła śledztwa przeciw wszystkim hitlerowcom sądzonym później przez Najwyższy Trybunał Nar.; w jej posiadaniu znajdował się najbogatszy w Polsce zbiór materiałów z czasu okupacji hitlerowskiej. Publikowane one były m.in. w specjalnym „Biuletynie Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce”, ukazującym się od 1946. W 1990 zakres jej kompetencji rozszerzono na zbrodnie stalinowskie oraz inne przestępstwa stanowiące zbrodnie wojenne lub zbrodnie przeciw ludzkości. 19 I 1999, na podstawie ustawy z 18 XII 1998 o Instytucie Pamięci Narodowej (IPN), postawiona w stan likwidacji. Zastąpiła ją — działająca w ramach IPN — Gł. Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu.