Cybulski Napoleon Nikodem

Cybulski Napoleon Nikodem, ur. 13 IX 1854, Krzywonosy (pow. święciański), zm. 26 IV 1919, Kraków,

fizjolog; założyciel krak. szkoły fizjologicznej.

Od 1885 profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (1904/05 rektor); od 1887 czł. AU; gł. prace z zakresu krążenia krwi i elektrofizjologii; pierwszy zastosował rejestrację fot. w przyrządzie (własnej konstrukcji) do mierzenia szybkości przepływu krwi — fotohemotachometrze; jeden z pionierów elektroencefalografii; 1894 wykrył (publikacja 1895), wraz z W. Szymonowiczem, adrenalinę w żyle odprowadzającej krew z nadnercza, co przyczyniło się do rozwoju endokrynologii; wykazał rolę nadnerczy w utrzymywaniu ciśnienia tętniczego krwi; stwierdził, że istnieją różne zakończenia nerwowe dla każdego smaku, rozmieszczone w różnych obszarach języka; skonstruował fotomanometr do mierzenia ciśnienia krwi w żyłach; pierwszy w Polsce zajął się elektrokardiografią oraz rozpoczął nauk. badania nad hipnozą; autor ok. 80 prac nauk., wielu rozpraw popularnonauk. oraz podręcznika Fizjologia człowieka (1891–96, wyd. 3, pod redakcją A. Becka i N. Cybulskiego, 1915).