Crespi Giuseppe Maria
 
Encyklopedia PWN
Crespi
[krẹspi]
Giuseppe Maria, ur. 13 III 1665, Bolonia, zm. 16 VII 1747, tamże,
wł. malarz, rysownik i rytownik.
W latach 80. uczył się u D.M. Canutiego, C. Cignaniego (1684–86) i w Accademia Ghisilieri; kopiował freski Carraccich w Palazzo della Fava i klasztorze San Michele in Bosco. Odbył też podróż do Emilii, Wenecji i Marche (1688–89), gdzie studiował malarstwo Correggia, Tycjana i Veronesa oraz Baroccia; pierwszy obraz Gody w Kanie Galilejskiej (1686–88) ofiarował swemu mecenasowi, bolońskiemu kupcowi G. Ricciemu. Malował wówczas obrazy rodzajowe (np. Kobieta z kotem i myszą, pierwszy ołtarz Kuszenie św. Antoniego — San Nicolo degli Albari, Bolonia). Następne lata spędził w Wiedniu, od 1695 współpracował przy dekoracji pałacu ks. Eugeniusza Sabaudzkiego, gdzie tematy mitol. potraktował w sposób bezpośredni i mało heroiczny. Z końca lat 90. pochodzą jego pierwsze i jedyne zachowane freski: Triumf Herkulesa i Uczta bogów w Palazzo Peppoli oraz małe obrazy o tematyce pastoralnej w stylu stworzonym przez Albaniego i popularnym w Bolonii, np. Śpiące nimfy i putta. Po namalowaniu Rzezi niewiniątek (1706) zaczął pracować dla wielkiego ks. Toskanii Ferdynanda (Autoportret z rodziną 1708) i wyjechał do Florencji (1709), gdzie pod wpływem prac bambocciantów (bambocciata) powrócił do tematyki rodzajowej (Targ w Poggio a Caiano). W 1710 został pierwszym dyrektorem instytucjonalnej bolońskiej Accademia Clementina, zajął się też grafiką (ilustracje do książki Bertoldo i Bertoldino 1715–20). Około 1712 wykonał dla kardynała Ottoboniego słynny cykl Siedem sakramentów. W ostatnich latach życia malował obrazy rel. (Naigrawanie 1735–40), pastoralne (Jupiter wśród Korybantek 1728–29) i rodzajowe (Pchła 1720–28 Luwr, wersje w Birmingham i Pizie). Rodzajowość charakteryzowała jego malarstwo nawet wtedy, kiedy przedstawiał tematy rel. czy mitol.; malował też portrety i martwe natury, np. Półka z książkami o tematyce muzycznej (ok. 1725–1730). Jego obrazy cechuje ciemna tonacja i gwałtowne kontrasty barwne oraz podobny do weneckiego sposób malowania — pełen rozmachu, z impastowo kładzioną farbą. Około 1700–1720 prowadził własną szkołę malarską. W Muzeum Nar. w Warszawie znajduje się obraz C. Lucjusz Junius Brutus całuje ziemię jako wspólną matkę. C. utorował drogę dla rozwoju malarstwa rodzajowego we Włoszech i Francji w XVIII w.
Justyna Guze
Bibliografia
Giuseppe Maria Crespi and the Emergence of Genre Painting in Italy, katalog wystawy, Fort Worth 1986;
Giuseppe Maria Crespi 1665–1747, katalog wystawy, Bologna–Stuttgart 1990–91.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia