Bytom

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Bytom,

miasto w województwie śląskim, powiat grodzki, na pograniczu Wyż. Katowickiej i Garbu Tarnogórskiego, na dziale wodnym Wisły i Odry, między Bytomką (prawy dopływ Kłodnicy) a Szarlejką (prawy dopływ Brynicy), w północnej części GOP.

Ludność miasta: ogółem — 166 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 2 405,4 os/km² (2019)

Powierzchnia: 69 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 18°58′E, szerokość geograficzna: 50°21′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1254

Oficjalne strony WWW: www.um.bytom.pl

Gród z XI w.; w XII w. siedziba kasztelanii; prawa miejskie 1254; 1281–1355 stolica księstwa; od 1335 pod panowaniem Czech, dzielił losy polit. Śląska; do 1532 własność Piastów opolskich; od XIV w. ośr. górniczy, rzemieślniczy i handl.; w XIX w. centrum GOP oraz ośr. polskości (m.in. J. Lompa, J. Szafranek, K. Miarka); udział mieszkańców w powstaniach śląskich 1919–21; siedziba Pol. Komisariatu Plebiscytowego i pol. organizacji; od 1934 jedyne na terenie Niemiec pol. gimnazjum; we wrześniu 1939 walki WP, byłych powstańców śląskich i harcerzy z dywersantami niem.; w czasie II wojny światowej m.in. 2 podobozy obozu koncentracyjnego Auschwitz; od 1945 w Polsce; 1951 do Bytomia włączono przedmieścia: Bobrek, Karb, Chruszczów, Łagiewniki, Miechowice, 1973 — osiedle Stolarzowice, 1975 — m. Radzionków (do 1997); 1742–1975 siedziba powiatu, od 1999 powiat grodzki. ważny ośrodek przem.; kilka kopalni węgla kam. (m.in. Powstańców Śląskich, Szombierki); elektrownie: Szombierki, Miechowice, huty żelaza (Bobrek — w stanie upadłości, Zygmunt — urządzenia dla hutnictwa); ponadto fabryka lin i drutu, zakłady: budowy szybów górniczych, naprawcze przemysłu węglowego, odzieżowe, mięsne; browar, chłodnia, drukarnie, wytwórnia prefabrykatów bud.; węzeł komunikacyjny. Stolica diecezji katow. Kościoła ewangelicko-augsb.; w Bytomiu działają: Opera Śląska, Muzeum Górnośląskie, Tow. Miłośników Bytomia. Miasto obejmuje zwarte śródmieście wokół hist. starego miasta i przem. przedmieścia; znajdują się tu kościoły z XIII–XVIII w.; w północnej części miasta rezerwat leśny Segiet.

Bytom, kościół Św. Jacka