Brzeg

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Brzeg,

m. powiatowe w województwie opolskim, na pograniczu Równiny Grodkowskiej i Pradoliny Wrocławskiej, nad Odrą.

Ludność miasta: ogółem — 35,9 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 2 392,7 os/km² (2019)

Powierzchnia: 15 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 17°28′E, szerokość geograficzna: 50°51′N

Prawa miejskie: nadanie praw — przed 1250 (1247?)

Oficjalne strony WWW: www.brzeg.pl

osada targowo-rybacka pod nazwą Wysoki Brzeg wzmiankowana 1235; prawa miejskie przed 1250 (1247?); w XIII–XVII w. kilkakrotnie stol. księstwa brzeskiego (do 1675 własność Piastów śląskich); jeden z gł. ośr. handl. na Śląsku (płody rolne, bydło); od 1329 lenno Czech, dzielił losy polit. Śląska; w XVI–XVIII w. ośr. polskości i centrum oświat. (m.in. gimnazjum, druki pol.); w XIX w. rozwój przemysłu; od 1945 w Polsce; 1742–1975 i od 1999 siedziba powiatu. Ośr. przem.; fabryki maszyn roln., silników elektrycznych, zakład urządzeń wagonowych, garbarnia, zakłady tłuszczowe i cukiernicze, browar, zakład ceramiczny; węzeł komunikacyjny. Liczne zabytki, m.in. renes. zamek Piastów śląskich (1541–60, J. i F. Parr; obecnie muzeum), z pozostałościami got. zamku z XIII–XV w., częściowo rozebranego w XVIII–XIX w., z bramą o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej (m.in. popiersia Piastów, 1551–53); do zamku przylega kaplica Św. Jadwigi (1368–71, przebudowana ok. 1567 i 1783–84) z sarkofagami Piastów; kościół Franciszkanów (1370–1416, przebudowany po 1494 i XVI–XX w., spalony 1945, odbud.); obwarowania ziemne bastionowe typu hol. (po 1618); ratusz (1570–77, B. Niuron i J. Paar, wnętrza z XVIII w. z got. fragmentami); kamienice (XVI–XVIII w.).

Brzeg, brama zamku