Bolonia, Bologna,
m. we Włoszech, na południowym skraju Niz. Padańskiej, nad kanałem łączącym miasto z rz. Reno (uchodzi do M. Adriatyckiego);
Bolonia
Encyklopedia PWN
stolica regionu Emilia-Romania i ośr. adm. prowincji Bolonia ważny ośrodek gosp. i kult.-nauk. bogatego regionu przem.-roln. oraz ośr. turyst. o międzynar. znaczeniu; rozwinięty przemysł spoż. o zróżnicowanej strukturze branżowej, skórz.-obuwniczy (wielkie garbarnie i fabryki obuwia), maszyn., środków transportu (samochody, tabor kol., ciągniki); elektrotechniczny, precyzyjny, ceramiczny (wyroby z majoliki); jeden z gł. węzłów kol. i drogowych Włoch, port lotn.; jeden z najstarszych w Europie uniw. (zał. w XI w.), wyższa szkoła sztuk pięknych, ośr. badań jądr.; liczne muzea, m.in. Museo Civico (sztuka prehist. i staroż.), Pinacoteca (malarstwo szkoły bolońskiej).
Historia. Etruska Felsina, zał. w VI w. p.n.e.; od 190 kolonia rzym. Bononia; od IV w. siedziba biskupstwa; w VI–VIII w. w składzie bizant. Egzarchatu Rawenny, od 756 — Państwa Kośc.; od XII w. wolna komuna miejska; 1506–1860 pod władzą papieża (z przerwą 1796–1815); od 1860 w Królestwie Włoch. Podczas II wojny światowej, w czasie kampanii wł., w rejonie Bolonii 9–21 IV 1945 walczyły z Niemcami wojska alianckie 15 grupy armii, w tym 2. Korpus Pol. (p.o. dow. gen. Z. Bohusz-Szyszko), które wyzwoliły miasto.
Zabytki. Ruiny budowli rzym.; jeden z cenniejszych zespołów budowli średniow.; bazylika S. Stefano (XI–XIII w.); kompleks budowli sakralnych z XI–XIII w. m.in. kościół S. Sepolcro (XII w.); rom. katedra La Metropolitana (przebudowana w XVI–XVIII w.); liczne kościoły got., m.in. Franciszkanów (XIII w.), S. Domenico (XIII–XVIII w.) — we wnętrzu słynny grób św. Dominika, zw. Arca, z rzeźbami Michała Anioła, S. Maria dei Servi, z arkadowym dziedzińcem (XIV w.), S. Petronio (XIV–XVII w., rzeźby na portalu J. della Quercia z 1425); rom. i got. wieże mieszkalne (Asinelli i Garisenda z XII w., Arengo z XIII w.); zespół wielu got. i renes. pałaców (m.in. króla Enzo i Podestá z XIII w., Mercanzia z XIV w., Bevilacqua z XV w.) i domów (Casa Gradiz XV w., Casa Isolani z XIII w.); ratusz (XIII–XV w.); gmach uniw. (XVI w.); barok. budowle świeckie (m.in. teatr z XVIII w.).
