Bieszczadzki Park Narodowy

fot. P. Fabijański/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Bieszczadzki Park Narodowy

rodzaj — park narodowy

nazwa — Bieszczadzki Park Narodowy

państwo — Polska, woj. podkarpackie

rok założenia — 1973

powierzchnia — 29 201 ha

Park wschodniokarpacki, obejmujący wysoką część Bieszczadów Zachodnich (rozciąga się na wysokości od 600 do 1346 m n.p.m. (Tarnica) i obejmuje najwyższe partie Bieszczadów Zachodnich), w ok. 80% pokrytą puszczą karpacką. Charakterystycznymi rysami krajobrazu są długie, niemal równoległe grzbiety górskie biegnące z pn. zachodu na pd. wschód, kratowy układ sieci rzecznej, odpowiadający rusztowej budowie grzbietów oraz swoisty trzypiętrowy układ roślinności; powyżej piętra pogórza (do 500 m), które dochodzi do granic parku, rozpościera się piętro regla dolnego (do ok. 1150 m, z naturalnym lasem bukowo-jodłowym, z udziałem jawora i świerka w niższych partiach, i czystymi drzewostanami bukowymi, z formami karłowatymi przy granicy lasu, w wyższych partiach, ponad granicą lasu rosną charakterystyczne dla Bieszczadów zarośla olchy kosej), powyżej ukształtowało się specyficzne piętro połonin, czyli zbiorowisk subalpejskich i alpejskich, sięgających po najwyższe szczyty (Tarnica, Halicz, Bukowe Berdo), w tej strefie znajdują się również szczytowe partie skaliste, zbudowane z piaskowców fliszowych. W wylesionych i zmienionych przez działalność gospodarczą dolnych partiach gór wydziela się tzw. kraina dolin. Teren odwadniają dopływy Sanu, m.in. Wołosaty, Prowcza, Wetlina; tworzą one głęboko wcięte, malownicze przełomy, koryta rzek przegradzają często progi skalne (tzw. porohy). W dolinach zachowały się kompleksy torfowisk wysokich (np. rezerwaty Wołosate i Tarnawa), wzdłuż cieków olszynka karpacka, w reglu dominuje buczyna karpacka z żywcem gruczołowatym, żywokostem sercowatym i sałatnicą leśną (gatunki wschodniokarpackie). Lokalnie występują lasy bukowo-jaworowe z miesiącznicą trwałą i języcznikiem zwyczajnym; w piętrze połonin rośnie kosa olcha. Flora liczy 760 gatunków roślin naczyniowych, ponad 250 gatunków mchów, 350 gatunków porostów i ok. 1000 gatunków grzybów (w tym endemit boczniak wetliński). Fauna jest szacowana na kilka tysięcy gatunków, w tym 220 gatunków przypada na kręgowce, głównie ptaki (144 gatunki, z tego 122 lęgowych). Wielką osobliwością są gatunki puszczańskie, w tym duże i średnie drapieżniki, jak niedźwiedź, wilk, ryś, żbik, wydra, orzeł przedni, orlik krzykliwy, pszczołojad, puszczyk uralski i włochatka. W „krainie dolin” częsty jest derkacz i dzięcioł białogrzbiety, w otulinie utrzymuje się wąż Eskulapa; ostoja restytucyjna żubra linii białowiesko-kaukaskiej. Wchodzi w skład Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery Karpaty Wschodnie (1992).

Bieszczadzki Park Narodowy, Połonina Wetlińska

Bieszczady, połonina Tarnicy i Szerokiego Wierchu, po prawej — za doliną Terebowca — Bukowe Berdo, w głębi Połonina Caryńska

Tarnica, widok ze szczytu na połoniny w kierunku północnym

Tarnica, widok na szczyt (Bieszczadzki Park Narodowy)

Bieszczadzki Park Narodowy, widok z Halicza na Krzemień

Wołosate, rezerwat torfowiskowy, Bieszczady

Bieszczady, widok na Wielką Rawkę.