Biała Cerkiew
 
Encyklopedia PWN
Biała Cerkiew, Biła Cerkwa, Bila Tserkva,
m. na Ukrainie, w obwodzie kijowskim, nad Rosią (dopływ Dniepru).
gród obronny w Księstwie Kijowskim, zał. w XI w. przez Jarosława Mądrego; od XIV w. w granicach W. Księstwa Litew.; 1569 włączona do Korony, 1620 prawa miejskie; 1648 zdobyta przez B. Chmielnickiego; 1651, po zwycięstwie pod Beresteczkiem, Polska w Biała Cerkiew narzuciła Kozakom ugodę modyfikującą na ich niekorzyść warunki ugody zborowskiej; ograniczono liczbę Kozaków rejestrowych do 20 tys., wyznaczając im siedzibę w królewszczyznach woj. kijowskiego; szlachta otrzymała prawo powrotu do swych majątków; ugoda była chwilowym zawieszeniem broni; w XVIII w. siedziba dekanatu unickiego; 1774–1914 własność Branickich; od 1793 w zaborze ros.; w XIX w. ośr. handlu i drobnego przemysłu; 1922–91 w Ukr. SRR; 1941–44 pod okupacją niem.; XI–XII 1943 walki oddziałów 1. Frontu Ukr. z Niemcami. Przemysł maszyn. (maszyny roln.), elektrotechniczny, spoż., materiałów bud., chem., włók., obuwniczy, meblarski; wyższa szkoła roln.; uzdrowisko klim. i balneologiczne; pałac Branickich (XVIII/XIX), kościół parafialny (1812), cerkwie: unicka (XVIII w.) i prawosł. (poł. XIX w.), ratusz, hale targowe, poczta (XVIII, pocz. XIX w.); w obrębie miasta nad Rosią — słynny park romant. Aleksandria (ob. rezerwat dendrologiczny), zał. w końcu XVIII w. przez hetmana F. Branickiego i jego żonę Aleksandrę, z zespołem pawilonów o charakterze mieszkalnym i reprezentacyjnym oraz tzw. małej architektury (XVIII i XIX w.) częściowo zachowanej do dzisiaj.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia