Bereza
 
Encyklopedia PWN
Bereza, białorus. Biaroza, ros. Bierieza, Bereza, 1648(?)–1940 Bereza Kartuska,
m. na Białorusi, w obwodzie brzeskim, nad Jasiołdą (dopływ Prypeci).
— 29 tys. mieszk. (2019). Miejscowość w W. Księstwie Litew., wzmiankowana 1477; prawa miejskie prawdopodobnie w XV w.; 1538–1600 ośr. kalwiński; od XVII w. własność Radziwiłłów; istniał tu, ufundowany 1648 przez podkanclerza L.K. Sapiehę, jedyny na Litwie klasztor Kartuzów (stąd nazwa), zamknięty 1831; od 1795 w zaborze ros.; w okresie międzywojennym w granicach Polski; 1934–39 w Berezie Kartuskiej obóz dla więźniów polit., zał. w sytuacji wzrostu napięcia polit. w kraju (zamachy terrorystyczne na wiceprezesa BBWR T. Hołówkę i na min. spraw wewn. B. Pierackiego); więźniów, gł. członków stronnictw opozycyjnych (m.in. ONR, ludowcy, socjaliści), oraz działaczy KPP i skrajnie nacjonalistycznych organizacji ukr. (OUN), osadzano w obozie bez wyroku sądowego, na podstawie nakazu władz adm. na okres 3 mies. (często przedłużany); likwidacja obozu w Berezie Kartuskiej była jednym z żądań wysuwanych przez opozycję antysanacyjną; IX 1939–41 pod okupacją sowiecką; 1941–44 pod okupacją niem.; 1945–91 w Białorus. SRR. przemysł materiałów bud. Od 2. poł. XVII w. kościół i klasztor Kartuzów, eremy i budowle gosp. otoczone murem z basztami i bramami; od 1866 rozbiórka większości budowli klasztornych na potrzeby powstałego tam więzienia; zachowane pozostałości zabudowań klasztornych i baszta z fragmentem murów.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia