Benz Karl Friedrich

fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Benz

[benc]

Karl Friedrich , ur. 25 XI 1844, Karlsruhe, zm. 4 IV 1929, Ladenburg (Badenia-Wirtembergia),

niemiecki konstruktor i przemysłowiec; twórca pierwszych samochodów z silnikiem benzynowym.

Urodził się 25 XI 1844 w Karlsruhe. Jego ojciec, Johann George Benz, maszynista kolejowy, zmarł gdy Karl Friedrich miał zaledwie dwa lata. Mimo trudności materialnych, jakie przeżywała rodzina, Karl mógł się kształcić. Uczęszczał do gimnazjum, w którym wykazywał zdolności do fizyki i chemii, później studiował na politechnice w rodzinnym mieście. Jako 21-letni młodzieniec rozpoczął pracę w sklepie z silnikami. W 1972 ożenił się z Bertą Ringer. W tym roku założył wspólnie z A. Ritterem małe przedsiębiorstwo wytwarzające drobne przedmioty z metalu. Jednak nie to było marzeniem młodego Karla. Z posagu wniesionego przez żonę spłacił wspólnika, stal się właścicielem warsztatu, w którym poświęcił się budowie silnika. Zakład nie przynosił zysku i 1877 zbankrutował. W 1878 udało się Benzowi skonstruować dwusuwowy silnik spalinowy. Uzyskany patent na zasilacz paliwa, umożliwił mu założenie nowej spółki i rozpoczęcie produkcji małych silników. Jednak Benz, pokonując rozmaite trudności techniczne i finansowe, pracował nad koncepcją pojazdu napędzanego silnikiem. W wyniku nieporozumienia ze wspólnikami odszedł i 1883, dobierając innych wspólników, założył w Mannheim kolejną firmę Benz & Cie. Rheinische Gasmotorenfabrik, która później przez wiele lat konkurowała z wytwórnią samochodów Gottlieba Daimlera. W 1926 firmy połączyły się, tworząc Daimler-Benz AG. W jej zarządzie Benz pozostał do końca życia. Zmarł 4 IV 1929 w Ladenburgu (Badenia-Wirtembergia).

Patent na samochód

W 1885 Benz zbudował w zakładach w Mannheim trzykołowy, dwumiejscowy samochód z 4-suwowym silnikiem benzynowym — o mocy 0,55 KM, rozwijający prędkość 12 km/h. Silnik benzynowy — dzieło Benza — napędzał dwa tylnie koła pojazdu. Był chłodzony wodą, zaopatrzony w gaźnik (także zbudowany przez Benza) wytwarzający mieszankę paliwowo-powietrzną. Samochód ten wyruszył po raz pierwszy na ulice Mannheim 3 VII 1885. W I 1886 Benz uzyskał nań patent. Dwumiejscowy model tego samochodu był wystawiany na wystawie w Monachium 1888 (w tym czasie Benz miał już gotowy model 3-miejscowy) i zdobył tam złoty medal.

W następnych latach Benz budował ulepszone modele samochodów (o większej mocy silnika, 2-biegowe). W 1891 rozpoczął pracę nad samochodem 4-kołowym o nazwie Victoria, a 1893 uruchomił jego produkcję w krótkich seriach; seryjnie produkował również model Velo. W 1899 zaczął wytwarzać pierwsze samochody wyścigowe. W 1909 Francuz V. Hémery na samochodzie z silnikiem spalinowym Benza osiągnął prędkość 205,7 km/h.

Rekordy sportowe zwiększały popularność firmy, która szybko rozwijała się, oferowała samochody o rozmaitych nadwoziach.

Komu dać palmę pierwszeństwa?

Około 1769–1770 francuski inżynier i wynalazca, N.J. Cugnot (1725–1804) zbudował dwie wersje pojazdu parowego, mającego pełnić funkcję ciągnika artyleryjskiego (pojazd trójkołowy, rozwijał prędkość 4,5 km/h, ale tylko przez kilkanaście minut, później trzeba było ponownie napełniać kocioł w pojeździe wodą). Pojazd ten można uważać za jeden z prototypów samochodu. Na przełomie XIX i XX w. trwała zacięta rywalizacja między samochodami z napędami: spalinowym, parowym i elektrycznym — wygrał napęd spalinowy. W 1875 wynalazca austriacki S. Marcus zbudował pojazd będący pierwowzorem samochodu (na drewnianym wozie umieścił podstawowe zespoły konstrukcyjne typowe dla samochodu), napędzany 1-cylindrowym silnikiem benzynowym; pojazd rozwijał prędkość tylko około 4 km/h, toteż Marcus zaniechał dalszych prac nad nim.

W tym samym roku, w którym Benz uzyskał patent na samochód trzykołowy, Daimler przedstawił samochód 4-kołowy ze spalinowym silnikiem benzynowym. Duży wkład w skonstruowanie tego silnika miał Wilhelm Maybach. Historia motoryzacji za wynalazcę samochodu uznaje Benza, jednak wydaje się, że najbardziej sprawiedliwie byłoby za pierwszych konstruktorów uznać oprócz niego, także Daimlera i Maybacha.

Benz, pionierski trójkołowiec spalinowy (1885)