Bałkany
 
Encyklopedia PWN
Bałkany, Bałkan, Stara Płanina, w starożytności Aemon, Hemus,
fałdowy łańcuch górski na Półwyspie Bałkańskim, w Bułgarii i Serbii;
ciągną się od rzeki Timok (prawy dopływ Dunaju) do Morza Czarnego; długość ok. 600 km; dzielą się na Bałkany Zachodnie (do Przełęczy Złatickiej), Bałkany Środkowe (do przełęczy Wratnik) i Bałkany Wschodnie; najwyższy szczyt Botew, 2376 m. Zbudowane ze skał prekambryjskich (magmowych i metamorficznych), paleozoicznych (skały osadowe i wylewne) i mezozoicznych (wapienie, flisz) sfałdowanych ostatecznie w orogenezie alpejskiej (wcześniej odbyły się tu również orogenezy kaledońska i hercyńska). Bałkany Zachodnie są rozcięte głęboką poprzeczną doliną Iskyru. U południowego podnóża Bałkanów ciągnie się strefa zapadliskowych kotlin (największa — Sofijska). Stoki północne łagodne, południowe — bardziej strome; rozwinięty kras. Klimat górski na pograniczu strefy podzwrotnikowej i umiarkowanej, o wpływach kontynentalnych; roczne opady od 1500 mm na zachodzie do 500–600 mm w części wschodniej; na wysokości 1200 m średnia temperatura w styczniu –5°C, w lipcu 15°C, u północnego podnóża ok. –2°C i 20–22°C. W dolnym piętrze lasy głównie dębowe, do ok. 2000 m — bukowe i miejscami iglaste; na najwyższych szczytach zarośla kosodrzewiny i murawy alpejskiej; we wschodniej części (w pobliżu Morza Czarnego i w dolinach rzek) rosną gęste lasy z wiecznie zielonym podszytem; parki narodowe: Steneto, Sinite Kamyni, kilka rezerwatów przyrody. Wydobycie węgla, rud miedzi (Medet), cynku i ołowiu; źródła mineralne. Łatwe do przebycia (liczne przełęcze); główne linie kolejowe: Sofia–Ruse, Ruse–Drianowo–Podkowa i Karnobat–Komunari; ważny region turystyczno-wypoczynkowy.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Bałkany fot. L. Baraniecki/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia