Aralskie, Jezioro

Aralskie, Jezioro, kazachskie Arał tengyzy, Aral teņìzì, ros. Aralskoje morie, Aral'skoe more, uzb. Orol dengizi,

bezodpływowe, słone jezioro w Azji, w Kazachstanie i Uzbekistanie (Karakałpacja), na Niz. Turańskiej;

Państwo: Uzbekistan, Kazachstan

Położenie geograficzne: na Niz. Turańskiej

Typ jeziora: wg genezy — tektoniczne, reliktowe; wg relacji z rzekami — bezodpływowe; wg okresowości — stałe; wg zasolenia — słone

Powierzchnia akwenu: 17 tys. km² (malejąca powierzchnia jeziora)

przeważające głęb. 10–15 m, maks. — 54,5 m; ponad 300 wysp; pojemność J.A. zmniejszyła się z 1064 km³ do 399 km³; od pocz. lat 60. poziom obniżył się o 13 m (pow. zmniejszyła się o 75%) w związku z intensywnym wyzyskiwaniem do nawadniania uchodzących do Jeziora Aralskiego rzek; obecnie wody Syr-darii i okresowo Amu-darii nie dopływają do jeziora. Region J.A. dotknęła katastrofa ekol.; zasolenie wzrosło do 24 ‰; wyginęły ryby; porty i wsie rybackie leżą kilkadziesiąt km od linii brzegowej; zależnie od siły wiatru słony pył jest przenoszony na odległość 500 km i więcej, zagrażając leżącym wśród pustyni oazom; 1993 Kazachstan, Uzbekistan, Turkmenistan, Kirgistan i Tadżykistan zał. Fundusz Ratowania Jeziora Aralskiego (program oprac. pod egidą Banku Świat.).