Ankona, Ancona,
m. w środkowych Włoszech, nad M. Adriatyckim;
Ankona
Encyklopedia PWN
stolica regionu Marche; ośrodek administracyjny prowincji Ankona. W starożytności kolonia gr., zał. 390 p.n.e., później rzym.; od poł. V w. biskupstwo; w V–VI w. pod panowaniem Ostrogotów, w VI–VIII w. — Bizancjum; od końca VIII w. uzależniona od papiestwa, 1552 włączona do Państwa Kośc.; od 1860 w składzie Królestwa Włoskiego. W czasie II wojny światowej zdobyta 18 VII 1944 przez II Korpus Pol.; zajęcie portu zaopatrzeniowego ułatwiło sprzymierzonym przełamanie linii Gotów. Duży port handl., wojenny i rybacki; przemysł stoczn., spoż. (gł. rybny i cukrowniczy), metal., chem., włók., odzieżowy, papierniczy, cementowy, wyrób instrumentów muz.; duży ośr. handl. (międzynar. targi rybne); uniw. (zał. 1969); kąpielisko; muzeum i galeria sztuki; miasto położone amfiteatralnie na nadmor. wzgórzach; rzym. łuk triumfalny Trajana z II w.; rom.-bizant. katedra (XI–XIII w., z fragmentami staroż. i wczesnochrześc.); kościół S. Maria della Piazza (XI–XIII w.) z pozostałościami wcześniejszej budowli (m.in. mozaiki z V i VI w.); pałace z XIII–XVI w.; 1972 Ankona częściowo zniszczona, na skutek powtarzających się trzęsień ziemi. Na południowy zachód od Ankony, w Falconara Marittima, port mor., lotn., rafineria ropy naftowej.
