Afganistan. Gospodarka

Afganistan. Gospodarka.

Podstawą gospodarki Afganistanu jest niskotowarowe rolnictwo; 2014 udział rolnictwa (bez produkcji opium) w tworzeniu PKB wynosił 24%, przemysłu 21%, usług 55%. Wojna domowa (od 1978) zahamowała rozwój gospodarczy kraju i spowodowała poważne zniszczenia, widoczna odbudowa ekonomiki kraju od upadku reżimu Talibów (2001). PKB na 1 mieszkańca wynosi 2 tys. dolarów USA (dane szacunkowe 2013).

Przemysł.

Znaczne zasoby surowców miner. Afganistanu są wykorzystywane w małym stopniu. Wydobywa się: gaz ziemny (zasoby 64 mld m³), ropę naft. (zasoby ok. 100 mln t) na równinie Baktrii, rudy żelaza w Hadżigak (prow. Parwan), rudy miedzi w pobliżu Kabulu, węgla kam. oraz lazuryt (największa produkcja w świecie). Produkcja energii elektrycznej niewielka (884 mln kW · h, 2012), w 80% wytwarzana w małych elektrowniach wodnych. Z przemysłu przetwórczego najlepiej jest rozwinięty przemysł włók., zwłaszcza bawełniany i wełn. w Kabulu, Dżabal us-Siradż, Kunduz, Balch oraz przemysł spoż. w Kabulu, Kandaharze, Baghlanie, Dżalalabadzie i in. Silnie rozwinięte rzemiosło (produkcja dywanów, tkanin jedwabnych, wyrobów skórz. i metal., biżuterii) wytwarza ok. 40% wartości całej produkcji przemysłowej.

Rolnictwo.

Użytki rolne zajmują 58,4% pow. kraju, grunty orne i sady — 12,4%, użytki zielone, gł. mało wydajne pastwiska — 46%; ponad 36% ziem uprawnych jest nawadniane (najwięcej w Baktrii) za pomocą kanałów powierzchniowych i podziemnych, zw. karezami. Najważniejszą rośliną uprawną jest pszenica (ok. 20% pow. gruntów ornych); poza tym uprawia się: kukurydzę, jęczmień, ryż, bawełnę, sezam oraz buraki cukrowe (na północy) i trzcinę cukrową (na wschodzie); duże znaczenie ma uprawa warzyw i owoców, zwłaszcza brzoskwiń, winorośli, moreli i cytrusów oraz hodowla (gł. koczownicze pasterstwo) owiec, kóz, bydła, koni i wielbłądów; Afganistan zajmuje jedno z pierwszych miejsc w świecie w hodowli owiec karakułowych.

Transport i łączność.

Sieć komunik. bardzo słabo rozwinięta; brak linii kol.; gł. rolę odgrywa transport samochodowy (ok. 20 tys. km dróg samochodowych), a na obszarach trudno dostępnych — juczny; gł. szlak komunik. Afganistanu stanowi szosa z Kabulu przez tunel w Hindukuszu (na wys. 3363 m pod przełęczą Salang) do portów przeładunkowych nad Amu-darią oraz szosa Kabul–Kandahar–Herat z odgałęzieniami do Pakistanu, Iranu i Tadżykistanu.

Handel zagraniczny.

Afganistan ma zdecydowanie ujemny bilans wymiany handl., wartość eksportu wynosi — 2,7 mld dol. USA (2013), importu — 12,2 mld dol. USA; gł. artykuły eksportu: suszone owoce, orzechy, wyroby rzemiosła, bawełna, karakuły, lazuryt (największy eksporter na świecie); w imporcie dominują środki transportu, benzyna, żywność, lekarstwa, surowce miner.; gł. partnerzy handl.: Chiny, Japonia, Pakistan, Indie, Rosja, USA.