Zjednoczone Emiraty Arabskie. Historia
 
Encyklopedia PWN
Zjednoczone Emiraty Arabskie. Historia.
W pierwszych wiekach n.e. nastąpił napływ plemion arabskich z Arabii Południowej na tereny obecnych Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Z kolei po wyprawie Ardaszira I do Arabii Wschodniej w 240 n.e. obszary te znalazły się pod wpływami perskich Sasanidów. W 256–260 dotarła pierwsza fala chrześcijan — stąd pozostałości kościoła w Al-Chaurze na wyspie Sir Bani Jas.
W VII w. kraj został zajęty przez muzułmanów — początkowo wpływy charydżytów z Bahrajnu i ibadytów z Omanu. W XIV w. Ras al-Chajma znajdowała się pod wpływami szejka Hormuzu. Na XVI w. przypadła dominacja Portugalczyków — powstały forty w Chaur Fakkanie, Kalbie i Dibbie, zastąpiona w 1. połowie XVII w. wpływami sułtana Omanu i kupców holenderskich. Ras al-Chajmę 1737–47 okupowały przez wojska perskie, a 1761 osada Abu Zabi została zajęta przez plemię Banu Jasów. Po 1766 zawiązały się kontakty z brytyjską Kompanią Wschodnioindyjską. W końcu XVIII w. Szardża, Ras al-Chajma, Adżman, Umm al-Kajwajn i Al-Fudżajra zostały zdominowane przez plemiona rodu Kasimich. Zaznaczyły się silne wpływy wahhabizmu. Wobec nasilenia się piractwa, okręty brytyjskie podjęły 1808 i 1818 ekspedycje karne przeciwko Ras al-Chajmie i innym osadom. W 1820 podpisano Generalny Układ Pokojowy z Wielką Brytanią zakazujący piractwa w Zatoce Perskiej, a 1838, 1839 i 1847 podjęto zobowiązania wobec brytyjskich rezydentów, dotyczące zaprzestania sprowadzania niewolników z Afryki. Do 1853 kraj był znany jako Wybrzeże Pirackie, a następnie Oman Traktatowy. W 1833 część ludności Abu Zabi (grupa Al Bu Falasz) zajęła Dubajj. W XIX w. sojusze Abu Jasów z Abu Zabi i Dubajju z sułtanem Omanu przeciwko Kasimim z Szardży i Ras al-Chajmy. W 1853 podpisano z władzami brytyjskimi w Indiach Stały Układ Pokojowy zabraniający rozboju na morzu i waśni z sąsiadami. W 1866 Ras al-Chajma, Kalba i Diba oddzieliły się od szejkanatu Szardży. W 1892 podpisano układ o protektoracie z Wielką Brytanią. W 1952 Kalbę ponowne włączono do Szardży. W 1952 utworzono pod brytyjskimi patronatem radę szejków 7 emiratów. W latach 60. wydobycie ropy i płynące stąd środki finansowe doprowadziły do dominacja ekonomicznej Abu Zabi oraz Dubajju nad pozostałymi emiratami.
W związku z zamiarem Wielkiej Brytanii wycofania się z Zatoki Perskiej 30 III 1968 podpisano porozumienie o utworzeniu z Bahrajnem i Katarem Federacji Emiratów Arabskich. W 1970 uregulowano spory graniczne między Abu Zabi i Dubajjem a Katarem. Po usamodzielnieniu się Bahrajnu i Kataru oraz unieważnieniu przez Wielką Brytanię układów o protektoracie z emiratami Omanu Traktatowego, 2 XII 1971 6 emiratów zawarło (prócz Ras al-Chajmy) porozumienia o utworzeniu Zjednoczonych Emiratów Arabskich oraz nowy układ z Wielką Brytanią o współpracy. Przyjęto tymczasową konstytucję, wybrano szejka Zajda z Abu Zabi na prezydenta i szejka Raszida Ibn Sa’ida al-Maktuma z Dubajju na wiceprezydenta. W II 1972 do Zjednoczonych Emiratów Arabskich przyłączyła się Ras al-Chajma. Po uregulowaniu na korzyść Abu Zabi sporu granicznego z Arabią Saudyjską o oazę Al-Burajmi nastąpiła 1974 wymiana ambasadorów z Ar-Rijadem. W 1973 Zjednoczone Emiraty Arabskie poparły Arabów w wojnie październikowej i wprowadziły embargo na eksport ropy do USA. W V 1975 Najwyższa Rada podjęła działania w celu pogłębienia integracji; V 1976 powstały wspólne siły zbrojne.
W 1979 Federalna Rada Narodowa przyjęła 10-punktowe memorandum w sprawie zniesienia granic i utworzenia jednego federalnego budżetu, odrzucone przez Dubajj i Ras al-Chajmę. Normalizacja stosunków wewnętrznych nastąpiła po objęciu przez szejka Raszida z Dubajju stanowiska premiera rządu V 1979. W 1980 podpisano układ obronny z Arabią Saudyjską. Zjednoczone Emiraty Arabskie udzielały pomocy finansowej Irakowi w wojnie z Iranem, zwiększając jednocześnie wydatków na zbrojenia. W VIII 1990, w związku z napaścią Iraku na Kuwejt, potępienie Iraku, zarządzenie powszechnej mobilizacji wojska i zezwolenie na rozlokowanie sił francuskich i brytyjskich. Po aneksji przez Iran VIII 1992 wysp Tunb i Abu Musa nastąpiło pogorszenie stosunków z Iranem. Zjednoczone Emiraty Arabskie zwróciły się do Międzynarodowego Trybunału w Hadze w sprawie statusu wysp. W 1994 zawarto układ obronny z USA, 1995 — z Francją, 1996 — z Wielką Brytanią.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia