Słowacja. Gospodarka.
państwo w środkowej Europie, bez dostępu do morza
Słowacja. Gospodarka
Encyklopedia PWN
Słowacja jest rozwiniętym krajem rolniczo-przemysłowym; produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wg parytetu siły nabywczej 20,3 tys. dolarów USA (2007); trwa powolna kontynuacja reform zapoczątkowanych 1990 w ramach federacji Czech i Słowacji; rozpad federacji i znaczne rozluźnienie więzi kooperacyjnych między słowackimi zakładami a firmami czeskimi pogłębiły trudności gospodarcze Słowacji. Wprowadzenie zasad gospodarki rynkowej, rozpad RWPG i utrata tradycyjnych rynków zbytu spowodowały gwałtowny spadek produkcji oraz towarzyszący mu duży wzrost bezrobocia. Od połowy lat. 90. realizacja reform gospodarczych, głównie procesu prywatyzacji, spowodowała stopniowy, szczególnie wyraźny 2001–05, wzrost gospodarczy, czemu także sprzyja członkostwo Słowacji w UE (od 2004); tania siła robocza i korzystna dla inwestorów polityka finansowa państwa spowodowały znaczny napływ kapitału zagranicznego (24,4 mld dolarów USA, 2007), głównie z Holandii, Niemiec, Austrii, Włoch, USA (inwestycje m.in. w sektorze motoryzacyjnym).
Przemysł. Słowacja jest krajem ubogim w surowce miner.; wydobywa się węgiel brun. w okolicach m. Prievidza, rudy manganu na Spiszu, niewielkie ilości rud żelaza, miedzi, rtęci (Spisz, Rudawy Słowackie), antymonu oraz magnezyt (Rudawy Słowackie), kamienie budowlane, ropę naftową. Produkcja energii elektrycznej 30,6 mld kW·h (2004) — ponad 50% w elektrowniach jądr. (Mochovce, Jaslovské Bohunice). Rozwinięte hutnictwo żelaza i stali (Koszyce) oraz metali nieżel. (Bańska Bystrzyca, Krompachy — miedź, Żar nad Hronem — aluminium, Sered’ — nikiel) i przemysł zbrojeniowy (czołgi, ciężkie pojazdy opancerzone, działa, amunicja). Przemysł rafineryjny i petrochemiczny przerabiają rocznie 6,5 mln t ropy naft. (Bratysława, Nováky); liczne zakłady chem. (nawozy sztuczne, włókna syntet., lekarstwa, wyroby gumowe), obuwn. (Partizánske, Bardiów), drzewne (Zwoleń, Vranov n. Topl’ou, Nowa Wieś Spiska, Rużomberk), papiernicze; ponadto przemysł elektromaszynowy (182 tys. sztuk samochodów, 2001; 35 tys. lodówek i zamrażarek; 594 tys. telewizorów, wagony kol., maszyny obuwn. i roln., konstrukcje stalowe), odzież., spoż., gł. piwowarski (Poprad, Topol’čany), tytoniowy, cukr.; największe ośr. przem.: Bratysława, Koszyce, Żylina, Bańska Bystrzyca, Martin, Nitra.
Rolnictwo. Rolnictwo Słowacji cechuje dosyć wysoka towarowość, duży stopień mechanizacji i chemizacji oraz do 1991 państw. lub spółdz. własność ziemi; od 1992 trwa proces mający na celu uregulowanie własności ziemi i środków produkcji rolnej. Tereny wykorzystywane przez rolnictwo zajmują ok. 24 tys. km2 pow. kraju, w tym: grunty orne 59,1%, łąki i pastwiska 35,8%, ogrody i sady 3,9%, winnice 1,1%. Uprawia się zboża, gł. pszenicę (1,7 mln t, 2005), kukurydzę (943 tys. t) i jęczmień (799 tys. t) oraz buraki cukrowe (1,6 mln t), rzepak, słonecznik, winorośl, tytoń, ziemniaki, owoce i warzywa; hoduje się trzodę chlewną, drób, bydło, owce. Najważniejszymi regionami roln. są niziny: Mała Naddunajska i Nadcisańska oraz doliny Morawy i Wagu.
Turystyka. Słowacja dysponuje dosyć dobrą bazą noclegową (116,4 tys. łóżek); gł. regionami turyst. są: Tatry (Stary Smokowiec, Tatrzańska Łomnica, Szczyrbskie Jezioro), Niżne Tatry (Dolina Demenowska, Chopok), Słowacki Kras, Słowacki Raj; uzdrowiska ze źródłami miner.: Pieszczany, Trenczyńskie Cieplice, Lubowla. W 2005 kraj odwiedziło 1,4 mln turystów zagr.; wpływy 932 mln dol. USA.
Transport i łączność. Słowacja ma dobrze rozwiniętą sieć komunik.; długość linii kol. 3,7 tys. km (7,5 km na 100 km2, 2004), dróg samochodowych 17,8 tys. km (36,2 km na 100 km2), a z drogami bocznymi 43 tys. km; jest 316 km autostrad; gł. rolę w przewozie ładunków odgrywa kolej, w przewozie pasażerów — transport samochodowy (90% przewozów); żegluga na Dunaju (172 km), największy port rzeczny — Komárno; największy międzynarodowy port lotniczy w Bratysławie. Zmodernizowana, częściowo cyfrowa sieć telefoniczna; 1,2 mln abonentów telefonii stacjonarnej; w użytkowaniu 4,5 mln telefonów komórkowych (2005).
Handel zagraniczny. Wartość eksportu 32,0 mld dol. USA, importu 35,3 mld dol. USA (2005); eksportuje się gł. samochody, maszyny i urządzenia elektr., wyroby chem., metale; importuje: surowce (ropę naft., gaz ziemny, węgiel brunatny i kam.), chemikalia, wyroby przemysłu elektrycznego i maszyn.; gł. partnerami handl. są: Niemcy, Czechy, Austria, Włochy, Rosja, Polska.
