Rumunia. Gospodarka

Rumunia. Gospodarka.

Od 1991 wprowadzanie gospodarki rynkowej, prywatyzacja majątku państwowego, głównie sklepów i małych zakładów przemysłowych oraz gospodarstw rolnych; 1993 prywatne gospodarstwa rolne (ograniczenie powierzchni gospodarstw chłopskich do 10 ha) zajmowały 85% areału rolnego. Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych na terenie Rumunii przekroczyła 1,1 mld dolarów USA (2001); dla inwestorów zagranicznych (najwięcej z Niemiec i Francji) i krajowych utworzono 3 strefy wolnego handlu: w Gałaczu, Konstancy i Sulinie. Przemysł wraz z budownictwem wytwarza 35,6% produktu krajowego brutto, rolnictwo — 7,9%, usługi — 56,5% (2007); produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wg parytetu siły nabywczej 11,4 tys. dolarów USA (2007); rezerwy dewizowe wynoszą 14,5 mld dolarów USA (2005).

Przemysł.

Rumunia posiada różnorodne złoża surowców miner.; największe znaczenie ma wydobycie ropy naft. ze złóż karpackich (rejon Ploeszti, Piteşti) oraz gazu ziemnego na Wyż. Transylwańskiej; stały spadek wydobycia ropy naft. (5,6 mln t, 2004) jest spowodowany malejącymi zasobami; eksploatacja węgla brunatnego, kam. (Petroszany), rud żelaza (Hunedoara, Kluż-Napoka), cynku i ołowiu (Baia Mare) oraz miedzi, manganu, złota i srebra (Masyw Bihorski); w górach — kamieniołomy granitów, bazaltu, marmurów, wapieni. Moc zainstalowana w elektrowniach 21,9 tys. MW (2001); produkcja energii elektrycznej 57,0 mld kW·h (2004) —61% wytwarzają elektrownie cieplne (gł. gazowe), 29% wodne (największe: Żelazna Brama na Dunaju, kaskada na Bystrzycy, ponadto na Ardżeszu, Alucie), 10% elektrownia jądr. Cernavodǎ. Rozwinięte jest hutnictwo żelaza (Hunedoara, Reşiţa, Gałacz, Braiła), metali kolorowych (Oradea, Tulcza, Baia Mare), produkcja taboru kol., samochodów, maszyn górniczych (urządzenia dla górnictwa ropy i gazu), przemysł rafineryjny — rafinerie ropy naft. (Ploeszti, Piteşti, Oneşti, Konstanca) przetwarzają krajową i importowaną ropę; poza tym przemysł chem. (nawozy sztuczne), drzewny i celulozowo-papierniczy, włók., cementowy, spoż.; największym ośr. przem. jest Bukareszt.

Rolnictwo.

Grunty orne zajmują 43% pow. kraju, łąki i pastwiska — ok. 20%, sady — 2,5%; niski stopień mechanizacji (1 ciągnik na ok. 88 ha użytków rolnych) i malejące zużycie nawozów sztucznych (1990 — 1,1 mln t, 2000 — 342 tys. t); uprawa zbóż, gł. kukurydzy (9,6 mln t, 2003), pszenicy i żyta (łącznie ok. 4,5 mln t), jęczmienia, buraków cukrowych, ziemniaków, słonecznika, konopi, tytoniu; rozwinięte warzywnictwo (pomidory, papryka, bakłażany, groch, fasola) i sadownictwo, zwłaszcza uprawa winorośli (winnice na południowym pogórzu Karpat, Wyż. Transylwańskiej i Niz. Cisańskiej), śliw i jabłoni. Hodowla trzody chlewnej (5,1 mln sztuk), w górach owiec (7,3 mln) oraz bydła; przybrzeżne połowy ryb (ok. 18,4 tys. t, 2001).

Turystyka.

Duże znaczenie w gospodarce ma turystyka; ok. 6 mln turystów zagr. rocznie w latach 80. XX w.; niepokoje społ. i trudna sytuacja gosp. kraju na pocz. lat 90. wpłynęły na ograniczenie napływu turystów zagr. (najwięcej z Rosji, Bułgarii i Niemiec) i zmniejszenie wpływów dewizowych; od 2001 wzrost liczby turystów (4,9 mln, 2001; 6,6 mln, 2004); wpływy z turystyki 607 mln dol. USA (2005); gł. regionami turyst. są: wybrzeże M. Czarnego z licznymi kąpieliskami (Mamaja, Eforie, Mangalia, Konstanca), delta Dunaju, Karpaty Południowe i Wschodnie, Mołdawia z zabytkowymi klasztorami.

Transport i łączność.

Transport stosunkowo słabo rozwinięty; dł. linii kol. 11,4 tys. km (2005) z czego 3,9 tys. km zelektryfikowane; dł. sieci drogowej 198,9 tys. km, w tym ok. 1/3 o utwardzonej nawierzchni; gł. węzłem komunik. jest Bukareszt, połączony liniami magistralnymi z Timişoarą, Konstancą, Braiłą, Klużem-Napoką i północną częścią kraju; sieć rurociągów; naftociągi (łączna dł. 2,4 tys. km) z pól naft. do Gałaczu, Konstancy i Bukaresztu, gazociągi (3,5 tys. km) z Siedmiogrodu, m.in. do Hunedoary, Satu Mare i na Węgry; żegluga śródlądowa na Dunaju i Prucie; gł. porty rzeczne: Gałacz, Braiła, Tulcza; gł. port mor. — Konstanca. Sieć łączności w trakcie modernizacji; 4,4 mln abonentów telefonii stacjonarnej; w użytkowaniu 13,4 mln telefonów komórkowych.

Handel zagraniczny.

Wartość eksportu 27,7 mld dol. USA, importu 40,5 mld dol. (2005); eksport akcesoriów odzieżowych, obuwia, stali i wyrobów stalowych, chemikaliów, przetworów warzywno-owocowych; import maszyn i urządzeń, tekstyliów, produktów chem.; gł. partnerzy handl.: Włochy, Niemcy, Francja, Turcja, Rosja.