Litwa. Warunki naturalne
 
Encyklopedia PWN
Litwa. Warunki naturalne.
Powierzchnia nizinna o rzeźbie polodowcowej, średnia wys. 99 m; najwyższe wzniesienie Józefowa Góra, 294 m (na Wyż. Miednickiej); większa część Litwy w zasięgu zlodowacenia Wisły (wałdajskiego); przeważają równiny moreny dennej, pojeziorno-lodowcowe i sandrowe z wydmami śródlądowymi; w zachodniej części Wysoczyzna Żmudzka (wysokość do 234 m), w południowo-wschodniej (na pograniczu z Białorusią) — Pojezierze Litewskie (Wileńskie) rozdzielone dolinami Niemna i jego dopływu Wilii na 3 oddzielne wzniesienia (Sudawskie, Dżukijskie i Auksztockie); wąski pas pobrzeża nad Zalewem Kurońskim (odgrodzony od morza Mierzeją Kurońską z wielkimi wałami wydm) z deltą Niemna na południu oraz nad otwartym M. Bałtyckim. Klimat umiarkowany ciepły, przejściowy między mor. a  kontynent. (charakterystyczne silne wiatry i szybkie zmiany pogody); średnia temp. w styczniu od –7°C na wschodzie do 0°C na wybrzeżu, w lipcu ok. 18°C (absolutne minimum –43°C, maksimum 37°C); roczne opady 600–800 mm i więcej (w zachodniej części Wysoczyzny Żmudzkiej), gł. letnie. Gęsta sieć rzek (na 1 km2 przypada 0,4 km rzeki) typu równinnego, zasilanych gł. wodami z tajania śniegów (wiosenne powodzie); gł. rz.: Niemen (dł. w granicach Litwy — 469 km) z Wilią, Niewiażą, Dubisą oraz górny bieg Windawy; ponad 4000 jezior, najwięcej na Niz. Wilejsko-Żejmiańskiej, gł. pochodzenia polodowcowego; największe jez. Dryświaty (przy granicy z Białorusią), najgłębsze — Tauroginie (60,5 m), najdłuższe (rynnowe) — Asveja (30 km). Przeważają gleby ubogie darniowo-bielicowe (ok. 1/2 pow. kraju), darniowo-glejowe i bielicowo-bagienne (rędziny 7% i mady 1%). Litwa leży w strefie lasów mieszanych; na ubogich glebach piaszczystych rosną bory sosnowe z sosną zwyczajną, a na glebach żyźniejszych lasy świerkowe ze świerkiem pospolitym z udziałem drzew liściastych lub dąbrowy z dębem szypułkowym, a na południu lasy dębowo-grabowe; lesistość kraju wynosi 26%; ponad 6 tys. torfowisk (ok. 5% pow.), gł. wysokich (szczególnie rozległe na Wysoczyźnie Żmudzkiej). Rezerwaty przyrody (m.in. pod ochroną łabędzie na jez. Žuvinto), Litew. Park Nar. (Aukštaitija), zał. 1974, o pow. 41 tys. ha (ponad 60% obszaru zajmują lasy). Obszary chronione zajmują na Litwie 968 tys. ha (w tym parki nar. 144 tys. ha).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia