Liechtenstein. Historia

Liechtenstein. Historia.

W starożytności obszar na górnym Renem zamieszkali Celtowie i Retowie. Od końca I w. p.n.e. w składzie rzymskiej prowincji Retia, od połowy V w. opanowany przez Franków, a następnie Alemanów, w chodził w obręb monarchii karolińskiej, a następnie Królestwa Niemiec. Nad terytorium późniejszego Liechtensteinu panowali różni władcy, m.in. hrabiowie Bregencji, i Monfordu. W 1342 wyodrębniło się tu, w wyniku podziału dóbr hrabiów Werdenberg-Sargans, hrabstwo Vaduz, które 1396 uzyskało status hrabstwa Rzeszy.

W 1699 książę Hans Adam Andrzej z austriackiego rodu Liechtensteinów wszedł w posiadanie hrabstwa Schellenbergu, a 1712 zdobył hrabstwo Vaduz. Te dwa nabytki zostały połączone 1719 i podniesione przez cesarza do rangi niezależnego księstwa Liechtenstein. W czasach napoleońskich 1806–14 Liechtenstein należał do Związku Reńskiego. Od 1815 wchodził w skład Związku Niemieckiego, związany politycznie i ekonomicznie z Austrią (1852 unia celna) i wraz z nią 1866 opuścił Związek. Konstytucja księstwa, wprowadzona 1862, gwarantowała podstawowe prawa obywateli, ustanawiała rozdział władz i prawo wyborcze dla wszystkich mężczyzn powyżej 24 lat, wzmacniała uprawnienia parlamentu. W powiązaniu z nowoczesnym systemem finansowym i bankowym zapewniła szybki rozwój społeczno-gospodarczy.

Podczas I wojny światowej księstwo zachowało neutralność, ale po zakończeniu wojny i rozpadzie Austro-Węgier nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji ekonomicznych z racji istniejących więzi. Kryzys został zażegnany dzięki prywatnej pożyczce władcy dla swych poddanych (następnie umorzonej). Związki z Austrią zostały zastąpione unią gospodarczą ze Szwajcarią: 1923 unia pocztowa, 1924 Liechtenstein wszedł w skład szwajcarskiego związku celnego (także wspólna moneta). Szwajcaria także 1919–90 reprezentowała księstwo w stosunkach z innymi krajami. W 1921 ogłoszono nową konstytucję, obowiązującą do czasów obecnych. Franciszek Józef II 1938 ustanowił stałą siedzibę księstwa w Vaduz. W czasie II wojny światowej Liechtenstein zdołał zachować neutralność dzięki wysiłkom księcia i silnym związkom ze Szwajcarią. Księżna Gina Liechtenstein załozoyła pod koniec wojny Czerwony Krzyż Liechtensteinu, który udzielił pomocy tysiącom uchodźców i jeńców wojennych. Po wojnie Liechtenstein uratował wielu obywateli sowieckich przed przymusową repatriacją, stosowaną (1945–46) przez aliantów. Księstwo jest krajem stabilizacji politycznej, od 1939 rządy sprawuje głównie koalicja 2 partii: Postępowej Partii Obywatelskiej i Unii Patriotycznej; od 1984 panuje Hans Adam II (formalnie od 1989). L. należy od 1978 do Rady Europy, od 1990 do ONZ, od 1991 do EFTA. W 2003 w referendum powszechnym zatwierdzono zaproponowane przez ks. Hansa Adama II zmiany w konstytucji, znacznie wzmacniające uprawnienia monarchy.