Afryka

Afryka,

kontynent położony w większości na półkuli wschodniej, po obu stronach równika;

Powierzchnia: 30,3 mln km²

Skrajne punkty: najdalej wysunięty na północ: Ghiran, Ras al- (9°45′E, 37°21′N); najdalej wysunięty na południe: Igielny, Przylądek (19°59′E, 34°51′S); najdalej wysunięty na wschód: Hafun (51°23′E, 10°27′N); najdalej wysunięty na zachód: Almadi (17°33′W, 14°45′N)

Ludność: ogółem — 968 mln; gęstość zaludnienia — 32 os/km² (2008)

Liczba państw: 54 (2006; z Saharą Zachodnią)

Największe miasta: Lagos — 9 mln (2006); Kinszasa — 9,5 mln (2008); Kair — 8 mln (2008); Aleksandria — 3,9 mln (2005)

Strefy klimatyczne: równikowy wybitnie wilgotny, równikowy wybitnie wilgotny (odmiana monsunowa), równikowy wilgotny, równikowy wilgotny (odmiana monsunowa), równikowy suchy, równikowy wybitnie suchy, równikowy suchy (odmiana monsunowa), zwrotnikowy kontynentalny skrajnie suchy, zwrotnikowy suchy, zwrotnikowy wilgotny, zwrotnikowy pośredni między wilgotnym a suchym kontynentalnym, podzwrotnikowy morski, podzwrotnikowy pośredni, podzwrotnikowy kontynentalny, podzwrotnikowy suchy, kontynentalny, podzwrotnikowy wybitnie suchy, kontynentalny

Największe wyspy: Madagaskar (587 tys. km²), Zanzibar (1,7 tys. km²)

Największe rzeki: Nil (długość — 6 671 km, pow. dorzecza — 2,9 mln km²), Kongo (długość — 4 320 km, pow. dorzecza — 3,8 mln km²), Niger (długość — 4 160 km, pow. dorzecza — 2,1 mln km²), Zambezi (długość — 2 660 km, pow. dorzecza — 1,3 mln km²), Oranje (długość — 1 860 km, pow. dorzecza — 1 mln km²)

Największe jeziora: Wiktorii, Jezioro (powierzchnia — 68,8 tys. km²), Tanganika (powierzchnia — 32,6 tys. km²), Niasa (powierzchnia — 30,8 tys. km²), Turkana (powierzchnia — 8,5 tys. km²), Alberta, Jezioro (powierzchnia — 5,6 tys. km²)

Pustynie: Sahara, Kalahari, Namib

Udział pustyń i półpustyń: pustynie — 39,6%, półpustynie — 20,1%, pozostałe ziemie — 40,3%

drugi, po Eurazji, pod względem powierzchni kontynent Ziemi — 30,3 mln km²; od Europy oddzielony Morzem Śródziemnym (najmniejsza odległość w Cieśninie Gibraltarskiej —14 km), od Azji Kanałem Sueskim i Morzem Czerwonym; od zachodu Afrykę oblewa Ocean Atlantycki, od wschodu — Ocean Indyjski; skrajnymi punktami kontynentu są przylądki: Ras al-Ghiran 37°21’N, Igielny 34°51’S, Almadi 17°33’W, Hafun 51°23’E; największa rozciągłość południkowa wynosi 8 tysięcy km, równoleżnikowa —7,5 tysiąca km.

Bibliografia

J.M. Pritchard Landform and Landscape in Africa, London 1979;

M.I. Lwowicz Zasoby wodne świata, Warszawa 1979;

F. Gendreau La population de l’Afrique, Paris 1993;

Historia Afryki: do początku XIX wieku, red. M. Tymowski, Wrocław 1986;

M.B. Gornung, J.G. Lipiec, I.N. Olejnikow Historia poznania Afryki, Warszawa 1977.

Aszantowie, farbowanie tkanin (Benin)

Libijska pustynia, grzyb skalny utworzony w wyniku procesów eolicznych w okolicy oazy Al-Farafira (Egipt)

Krokodyl nilowy

Kair, widok miasta (Egipt)

Sahara (Afryka), największa pustynia na Ziemi — suk w południowym Maroku

Amboseli, Park Narodowy pod Kilimandżaro, rezerwat biosfery UNESCO (Kenia)

Kapsztad, panorama miasta (Republika Południowej Afryki)

Mali, wioska ludu Bambara w okolicy Bamako

Wielkie Zimbabwe

Ryty naskalne z Twyfelfontein koło Khorixas (Namibia), ok. 6000–5000 p.n.e.

Kartagina (Tunezja)

Stanley Henry Morton spotyka D. Livingstone’a w wiosce nad jeziorem Tanganika, 1871 — Bibliothèque nationale, Paryż

Kalahari (Afryka)

Kapsztad, widok na port (Republika Południowej Afryki)

Ouidah, Świątynia Świętych Pytonów (Benin)

Katarakta I na Nilu (Egipt)

Wielkie Rowy Afrykańskie (Afryka)

Wiktorii, Wodospady od strony Zimbabwe

Przylądkowe, Góry (Republika Południowej Afryki)

Atlas Wysoki, najwyższe pasmo górskie Atlasu

Dobrej Nadziei, Przylądek (Republika Południowej Afryki)

Johannesburg, panorama miasta (Republika Południowej Afryki)

Gonder, rezydencja-warownia cesarza Fasiledesa (Etiopia)

Aloes drzewiasty, Aloe arborescens

Kuszytka z plemienia Borana (południowa Etiopia)

Botswana, bagna Okawango, fragment rezerwatu Moremi

Mozambik, garncarka z plemienia Makonde

Serengeti, Park Narodowy (Tanzania)

Oranje rzeka, górny bieg w Górach Smoczych (Lesotho)

Nosorożec biały (Ceratotherium simum)

Mombasa (Kenia)

Bawoły afrykańskie, Syncerus caffer

Krugera, Park Narodowy (Republika Południowej Afryki)