harmonia
muz.:
[gr., ‘zgodność dźwięków, kształtów’],
harmonia
Encyklopedia PWN
1) jeden z głównych elementów struktury wielogłosowego dzieła muzycznego wyrażający się we współbrzmieniach i akordach. Pojęcie harmonii łączyło się w tradycji starogreckiej m.in. z mitologią, kosmologią, etyką, matematyką, sztukami plastycznymi. Jako termin muzyczny oznaczała harmonia m.in. muzykę, system dźwiękowy, tryb, tonację, melodię, interwał melodyczny, konsonans, współbrzmienie. Teoria harmonii w znaczeniu wertykalnego (jednoczesnego) współdziałania dźwięków sięga początków wielogłosowości europejskiej (IX w.). Można wyróżnić 2 etapy rozwoju harmonii: harmonę modalną (średniowiecze i renesans), opierającą się na trybach modalnych (skala) i na kształtowaniu się poczucia akordowego, harmonicznego (fauxbourdon); harmonię funkcyjną (barok, klasycyzm, romantyzm, aż do początków XX w.), opartą na systemie dur-moll; teoretyczne podstawy trójdźwięku durowego i molowego dał G. Zarlino (Istitutioni harmoniche 1558); harmonię funkcyjną uzasadnił teoretycznie J.Ph. Rameau (Traité de l’harmonie 1722); rozwinął ją m.in. H. Riemann (Das Problem des harmonischen Dualismus 1905). Harmonika (często utożsamiana z harmonią) — zespół cech harmonicznych, charakterystycznych dla utworów określonej epoki, szkoły, kompozytora.
2) przedmiot nauczania w szkołach muzycznych, wchodzący w zakres propedeutyki kompozycji.
