polskie misje katolickie

polskie misje katolickie:

1) Misje Kościoła katolickiego prowadzone przez polskich misjonarzy i misjonarki; misjonarze polscy pojawili się na Dalekim Wschodzie w XVII w.; jezuita W. Męciński był pierwszym misjonarzem w Japonii (poniósł tam śmierć męczeńską), M. Boym, A. Rudomina i J.M. Smogulecki rozpoczęli pracę misyjną w Chinach; w Afryce Polacy założyli misje w XIX w.; szczególnie zasłużył się jezuita J. Beyzym, który na przełomie XIX i XX w. pracował wśród trędowatych na Madagaskarze; działalność misyjną w Afryce, na Cejlonie, wśród Indian i Eskimosów w Kanadzie prowadzili zwłaszcza jezuici, werbiści, pallotyni, salezjanie, franciszkanki i szarytki; w okresie II wojny światowej i po wojnie misjonarze z Polski nie wyjeżdżali; dopiero pod koniec lat 60. władze państwowe zezwoliły wyjeżdżać na misje werbistom; polskie misje katolickie działają w ok. 60 krajach; 1967 powołano Komisję Episkopatu Polski ds. Misji, 1969 utworzono Biuro Misyjne, a 1984 powstało Centrum Formacji Misyjnej w Warszawie, które prowadzi kursy dla misjonarzy; jest również wydawana prasa misyjna, m.in.: „Papieskie Intencje Misyjne”, „Misjonarz”, „Misyjne Drogi”.

2) Instytucje kościelne tworzone w różnych krajach w celu zapewnienia rodzimej opieki duszpasterskiej emigrantom z Polski i kolejnym ich generacjom oraz reprezentowania ich wobec Kościoła danego kraju i Kościoła w Polsce. Poszczególne Polskie Misje Katolickie (PMK), na których czele stoją mianowani przez kompetentną władzę kościelną rektorzy, kierują duszpasterstwem pol. w danym kraju; działają opierając się na statucie określającym uprawnienia ich rektorów i duszpasterzy polskich. Pierwszą PMK zorganizowali 1836 w Paryżu zmartwychwstańcy, druga powstała 1894 w Londynie. Od 1921 Episkopat Polski powierzał sprawy duszpasterstwa emigr. prymasowi Polski, który powołuje PMK i mianuje ich rektorów w porozumieniu z episkopatami odnośnych krajów. W okresie międzywojennym PMK została utworzona jedynie w Belgii (1926). Po II wojnie świat. PMK powstały w Holandii, Szkocji, Szwajcarii, Szwecji, Danii, Hiszpanii (przestała istnieć w latach 80.), Niemczech, Argentynie, Chile, Brazylii, Australii (obejmuje i Nową Zelandię) oraz w Afryce Południowej. PMK nie powstała w USA i Kanadzie, gdyż duszpasterstwo pol., zorganizowane tam w parafiach etnicznych (nar.), weszło od początku w struktury Kościoła lokalnego i podlega wyłącznie miejscowej hierarchii kościelnej. Misje istnieją też w tych państwach europejskich i pozaeuropejskich, w których po II wojnie światowej powstały większe skupiska pol. emigracji. Podstawę prawną istnienia i działalności PMK stanowi ogólnokośc. ustawodawstwo, dotyczące duszpasterstwa emigrantów. Najważniejsze akty prawne to: konstytucja apostolska Piusa XII Exsul familia (1951), motu proprio Pawła VI Migratorum cura (1968), dokumenty ogłoszone za pontyfikatu Jana Pawła II oraz szczegółowe porozumienia pomiędzy Episkopatem Polski a Episkopatami różnych krajów. Powoływanie do życia PMK, określanie ich uprawnień (w tej dziedzinie istnieją duże różnice w poszczególnych krajach) i form działania oraz nominacje rektorów, dokonywało się od lat powojennych do połowy lat 60. na podstawie porozumienia protektora emigracji pol., rezydującego (z racji sytuacji polit. Polski) w Rzymie, z reprezentacjami episkopatów różnych krajów ds. duszpasterstwa emigrantów. Do 1964 funkcję protektora pełnił arcybp J. Gawlina; po jego śmierci tytuł ten i uprawnienia z nim związane wróciły do prymasa Polski. Oprócz działalności czysto duszpasterskiej misje prowadziły i prowadzą działalność charytatywną, kult., oświat. i wydawniczą na rzecz Polonii. Jednocząc społeczność emigr. (polonijną) danego kraju PMK jednocześnie integrują ją stopniowo z Kościołem lokalnym; ponadto inspirują (niekiedy kierują) pracę emigr. pol. organizacji religijnych. Działalność PMK w różnych krajach koordynuje, istniejący od 1949 w Rzymie, Centralny Ośr. Duszpasterstwa Emigracji, którym kieruje od 1964 delegat prymasa Polski ds. duszpasterstwa emigracji biskup do 2003 na stałe rezydujący w Rzymie (pierwszym był biskup, później kard., W. Rubin, 1980–2003 arcybp Sz. Wesoły, 2003–08 bp. R. Karpiński, 2008–09 bp. Z. Zimowski, 2009–11 bp W. Polak, od 2011 bp W. Lechowicz). Od 1949 odbywają się w Rzymie konferencje rektorów PMK. W szerszym znaczeniu PMK bywały niekiedy nazywane pol. placówki duszpasterskie (parafie) na emigracji.