żeglarstwo
 
Encyklopedia PWN
żeglarstwo, jachting,
forma rekreacji, turystyki i dyscyplina sport. uprawiana na pojazdach poruszanych pędnikami wiatrowymi.
Żeglarstwo jest uprawiane na jachtach (żaglowcach), deskach z żaglem (żeglarstwo deskowe), ślizgach lodowych (bojerach, surferach; żeglarstwo lodowe), żaglowozach (żeglarstwo lądowe). Do prowadzenia jachtów o pow. żagla ponad 7 m2 uprawniają patenty Pol. Związku Żeglarskiego; niezbędna wiedza żeglarska obejmuje: znajomość budowy i utrzymania jachtu, teorii żeglowania, manewrowania, przepisów żeglugowych i regatowych, nawigacji, locji, meteorologii i sygnalizacji. Żeglarstwo jako dyscyplina sport. polega na wyścigach (regatach jachtów żaglowych o identycznej budowie, zw. monotypami) lub różnych, lecz pomierzonych wg tzw. formuły porównawczej (handicap). Regaty żeglarskie (prowadzone wg przepisów regatowych) mogą być jedno- lub wielowyścigowe, śródlądowe, mor., transoceaniczne i in.; regaty jachtów klas międzynar. są rozgrywane jako mistrzostwa świata, kontynetu lub kraju, a od 1900 również jako regaty olimpijskie. Najstarszymi i najsłynniejszymi zawodami żeglarskimi są regaty o Puchar Ameryki, rozgrywane cyklicznie co 3 lata od 1851; inne znane pełnomor. i oceaniczne regaty m.in.: Ameryka–Europa (rozgrywane od 1905), Bermudzkie (od 1906), Fastnet (od 1925), Runt Gotland (od 1937), Sydney–Hobart (od 1945), Operacja Żagiel (od 1956), Transatlantyckie Regaty Żeglarzy Samotnych — OSTAR (od 1960) i regaty dookoła świata — Whitbread (od 1974).
Sport żeglarski powstał w XVI w. w Holandii; 1601 H. de Voogt odbył pierwszą samotną wyprawę z Holandii do Londynu; 1661 na Tamizie odbyły się pierwsze znane regaty jachtów żaglowych; 1875 powstał w Wielkiej Brytanii najstarszy związek żeglarski — Royal Yachting Association; 1907 powstała w Londynie Międzynar. Unia Żeglarska — International Yacht Racing Union (IYRU). Pierwszy pol. Klub Żeglarski powstał 1922 w Chojnicach, 1924 — Yacht Klub Polski i Pol. Związek Żeglarski, 1932 — Akademicki Związek Morski. Pierwszego samotnego rejsu przez O. Atlantycki dokonał 1876 A. Johnson, dookoła świata — J. Slocum (1895–98); 1866 odbyły się pierwsze regaty transoceaniczne. Polskie rejsy oceaniczne rozpoczęły się w latach 30. XX w., m.in. 1932 L. Szwykowski na mieczowym jachcie Doris popłynął samotnie na Bornholm i z powrotem, 1933–34 A. Bohomolec na jachcie Dal przepłynął samotnie przez O. Atlantycki; po II wojnie świat. nastąpił dalszy rozwój polskiego żeglarstwa oceanicznego, m.in.: 1967–69 L. Teliga samotnie opłynął świat przez Kanał Panamski, 1972 K. Baranowski na jachcie Polonez przepłynął samotnie O. Atlantycki i następnie (1972–73) opłynął świat wokół, 1979–80 H. Jaskuła powtórzył to osiągnięcie bez zawijania do portów, 1976–78 K. Chojnowska-Liskiewicz jako pierwsza kobieta opłynęła świat przez Kanał Panamski; 1976 K. Jaworski zajął 2. miejsce w transatlantyckich regatach samotników; 1996 M. Kusznierewicz zdobył pierwszy złoty medal w historii polskiego żeglarstwa na igrzyskach olimpijskich w Atlancie (klasa finn).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia