Związek Patriotów Polskich

Związek Patriotów Polskich (ZPP),

organizacja polityczna, powołana III 1943 przez komunistów polskich dla Polaków w ZSRR;

narzędzie polityki J. Stalina w kwestii polskiej, przygotowywał warunki do przejęcia władzy przez komunistów w powojennej Polsce; pełną działalność rozwinął po zerwaniu przez władze ZSRR (IV 1943) stosunków dyplomatycznych z rządem RP na uchodźstwie; we władzach ZPP dominowali komuniści (od I 1944 skupieni w Centralnym Biurze Komunistów Polski), którzy nie ujawniali perspektywicznego celu organizacji; przewodnicząca ZG: W. Wasilewska. ZPP wysunął hasła: walki zbrojnej z Niemcami, sojuszu z ZSRR, ustroju demokratyczno-parlamentarnego i umiarkowanych reform społecznych i gospodarczych w powojennej Polsce, zmiany granicy wschodniej państwa polskiego; władze RP na uchodźstwie uznawał za nielegalne; prowadził propagandę (organ prasowy „Wolna Polska”), opiekę społeczną (przejął polskie sierocińce, domy inwalidów i starców), pracę oświatowo-kulturalną; od V 1943 współorganizował Pierwszą Dywizję Piechoty im. T. Kościuszki, następnie Armię Polską w ZSRR 1944; VII 1944 ZG ZPP formalnie podporządkował się Krajowej Radzie Narodowej i uczestniczył w powołaniu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego; 1944–46 ZPP przesiedlał Polaków i Żydów z ZSRR do Polski; VIII 1946 zakończył działalność.