Złotego Runa, Order
 
Encyklopedia PWN
Złotego Runa, Order, fr. l’Ordre Illustre de la Toison d’Or, niem. Der Rotterorden vom Goldenen Vliesz, hiszp. Orden de Caballeria del Toison de Oro,
najwyższe odznaczenie domu habsburskiego i Królestwa Hiszpanii;
obok papieskiego Najwyższego Orderu Chrystusa, bryt. Orderu Podwiązki i wł. Orderu Zwiastowania, najwyżej cenione odznaczenie w świecie; ustanowiony 1430 przez ks. Burgundii Filipa Dobrego; 1447 oddziedziczony przez Habsburgów; po abdykacji ces. Karola V (1556) godność wielkiego mistrza przeszła na jego potomków, królów Hiszpanii, a po wygaśnięciu dynastii (1700) order rozdzielono na 2 niezależne odznaczenia: hiszp., złączone z Burbonami, dziedzicami tronu Hiszpanii, i austr.-habsburskie; do 1931 i od 1977 najwyższe odznaczenie Królestwa Hiszpanii, do 1918 — także monarchii austro-węg.; order austr. zachował do dziś pierwotne statutowe ograniczenia (elitarny order domu Habsburgów lotaryńskich, udzielany tylko panującym i wysokiej szlachcie, katolikom); order hiszp. przekształcił się w odznaczenie państw., które nadaje panujący (osobom bez różnicy pochodzenia i wyznania, także kobietom); odznaki orderowe wspólne dla obu odznaczeń — wizerunek złotego baranka, noszony na łańcuchu lub czerwonej wstędze; dewizy łac.: Pretium laborum non vile [‘niemała nagroda trudów’], Ante ferit quam flamma micet [‘wprzód uderza, nim iskra błyśnie’] oraz Non aliud [‘innego nie chcę’].
zgłoś uwagę
Ilustracje
Tycjan, Portret Karola V, 1548 fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia