wybuch jądrowy
 
Encyklopedia PWN
wybuch jądrowy,
gwałtowne wydzielenie ogromnej ilości energii w wyniku niekontrolowanej reakcji łańcuchowej rozszczepienia jąder pierwiastków ciężkich (reakcja jądrowa) lub syntezy jąder pierwiastków lekkich (reakcja termojądrowa), zachodzącej w ładunku jądrowym.
W niezwykle krótkim czasie (rzędu mikrosekund) wydziela się olbrzymia energia równoważna energii wyzwalanej przy wybuchu dziesiątków tysięcy (bomba atomowa) a nawet mln ton trotylu (bomba wodorowa). Wybuchowi jądrowemu w powietrzu lub na powierzchni ziemi (mogą być również wybuchy jądrowe podziemne i podwodne) towarzyszy oślepiający błysk, bardzo wysoka temperatura rzędu dziesiątków mln stopni oraz ciśnienie rzędu mld atmosfer. Ze zjonizowanego, gorącego powietrza tworzy się kula ognista rozszerzająca się szybko, która unosząc się do góry pociąga za sobą ziemię i pył. Tworzy się olbrzymi słup (o wysokości dziesiątków km) ze szczytem w postaci kłębiącego się obłoku przyjmującego charakterystyczny kształt grzyba. Drobne pyły i aerozole radioaktywne tworzące obłok, unoszone wiatrem przebywają znaczne odległości i opadając na powierzchnię ziemi tworzą tzw. opad promieniotwórczy oraz wywołują skażenia terenu.
Skutkami wybuchu jądrowego są: fala uderzeniowa (ok. 50% energii), powodująca zniszczenie obiektów znajdujących się w sferze wybuchu, promieniowanie świetlne (ok. 30% energii), wywołujące pożary i oparzenia ciał, oraz promieniowanie jonizujące (ok. 10% energii), działające na organizmy żywe (popromienna choroba).
Wybuch jądrowy stanowi istotę działania broni jądrowej. Pierwszego wybuchu jądrowego z reakcji rozszczepienia (bomba atomowa) dokonano 16 VII 1945 na amerykańskim poligonie wojskowym w Alamagordo (stan Nowy Meksyk), natomiast pierwszego wybuchu jądrowego z reakcji syntezy (bomba wodorowa) dokonano 1 XI 1952 na amerykańskim poligonie w atolu Eniwetok (Wyspy Marshalla). W 1963 mocarstwa atomowego USA, ZSRR i Wielka Brytania zawarły porozumienie zakazujące przeprowadzania wybuchu jądrowego w atmosferze ze względu na ich największą szkodliwość.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia