Wybicki Józef Rufin, ur. 29 IX 1747, Będomin k. Kościerzyny, zm. 19 III 1822, majątek Manieczki k. Śremu,
działacz polityczny, pisarz i publicysta; autor polskiego hymnu narodowego (Mazurek Dąbrowskiego).
Wybicki Józef Rufin
Encyklopedia PWN
fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Poseł na sejm 1767–68 (wsławiony wystąpieniem przeciw gwałtom N. Repnina) i uczestnik konfederacji barskiej 1768–72; w latach 70. jeden z czołowych działaczy król. obozu reform (1776–80 sekr. zespołu opracowującego projekt tzw. Kodeksu Zamoyskiego) i Komisji Edukacji Nar. (jako wizytator przeprowadził 1778 reformę Akad. Wil.); od 1777 czł. Tow. do Ksiąg Elementarnych; poseł na sejm 1784 i Sejm Czteroletni; uczestnik powstania kościuszkowskiego 1794; od 1795 na emigracji w Paryżu (działacz i publicysta Agencji), następnie we Włoszech (przyczynił się do uformowania Legionów pol.) i w Dreźnie; 1807, jako czł. tymczasowej Komisji Rządzącej, odegrał znaczną rolę przy powstaniu Księstwa Warsz.; po 1813 zmienił orientację na proros. (był m.in. 1817–20 prezesem Sądu Najwyższego); od 1805 czł. TPN; autor wierszy, komedii obyczajowych (Kulig, wyst. 1783) i polit. (Szlachcic mieszczaninem, wyst. 1791), tragedii hist. (Zygmunt August 1783), librett operowych; upamiętnił się jako twórca Mazurka Dąbrowskiego (1797); Listy patriotyczne (t. 1–2 1777–78), związane z kampanią o przyjęcie Kodeksu Zamoyskiego, pamiętniki Życie moje (1840, wyd. kryt. 1927); Utwory dramatyczne (1963), Wiersze i arietki (1973).
