Wiłkomierz, Ukmergė,
m. na Litwie, nad rz. Świętą.
Wiłkomierz
Encyklopedia PWN
Jeden z najstarszych grodów litew., zał. prawdopodobnie w X w.; wzmiankowany w XIII w.; 1 IX 1435 pod Wiłkomierzem miejsce zwycięstwa oddziałów litew.-pol. pod dow. Zygmunta Kiejstutowicza i Jakuba z Kobylan nad litew.-ruskimi wojskami Świdrygiełły i wspomagającymi go Krzyżakami (znane jako bitwa nad rz. Świętą); prawa miejskie w XV lub w 1. poł. XVI w.; siedziba powiatu, sejmików, sądów grodzkich i ziemskich; od 1795 w zaborze ros.; 1919–40 i od 1991 na Litwie, 1940–91 w Litew. SRR. Przemysł maszyn., lniarski, lekki; fabryka mebli; węzeł drogowy; muzeum krajoznawcze; kościół parafialny (fundacja 1387, 1761–72 siedziba misji jezuitów; XIX–XX w. liczne przebudowy); kościół i klasztor Marianów, dawniej Pijarów (1745; 1863 przebudowany na cerkiew; od 1919 ponownie rzymskokatol.; 1925–ok. 1940 i od 1991 własność zgromadzenia zakonnego marianów.
