Westinghouse George
 
Encyklopedia PWN
Westinghouse
[uẹstıŋhaus]
George Wymowa, ur. 6 X 1846, Nowy Jork, zm. 12 III 1914, tamże,
amerykański wszechstronny wynalazca samouk i przedsiębiorca przemysłowiec.
Cytat
Kalendarium
Urodził się 6 X 1846 w Nowym Jorku. Był jednym z dziesięciorga dzieci fabrykanta — wytwórcy narzędzi rolniczych. Opuścił szkołę, by od 1863 uczestniczyć jako ochotnik w wojnie secesyjnej, początkowo w piechocie, od 1864 jako mechanik w marynarce wojennej Unii (Północy). Po wojnie studiował krótko i bez powodzenia.
W 1865 był świadkiem mozolnego długotrwałego ustawiania na torze wykolejonych wagonów kolejowych — już wracając do domu obmyślił proste urządzenie ułatwiające to zadanie (parę szyn, które można było pod dowolnym kątem podłączyć do toru). Znalazł ludzi, którzy sfinansowali ten wynalazek, 1867 opatentował go i zaczął wytwarzać dla kolei w całym kraju. Rozwijając ten pomysł wynalazł obracalną zwrotnicę kolejową.
Hamulec pneumatyczny
Podróżując koleją, zwrócił uwagę na małą skuteczność hamowania pociągów (robili to wówczas ręcznie tzw. hamulcowi, obracając koła dociskające klocki hamulcowe do kół w poszczególnych wagonach). Westinghouse uznał, że należy umożliwić maszyniście jednoczesne uruchamianie hamulców w całym pociągu. Początkowo myślał o użyciu w tym celu łańcucha biegnącego wzdłuż pociągu. Pomysł dociskania klocków ciśnieniem pary z kotła parowozu uznał za nierealny, gdyż w długim przewodzie uległaby ona chłodzeniu i skropleniu. W 1866 dowiedział się z prasy o użyciu sprężonego powietrza do drążenia tunelu pod Mount Cenis w Alpach. To naprowadziło go na właściwe rozwiązanie. W 1867 zaprojektował urządzenie składające się z tłoków w cylindrach zainstalowanych pod każdym wagonem oraz przewodu łączącego je ze zbiornikiem sprężonego powietrza w parowozie. Do tego zbiornika napędzana parą pompa tłoczyła powietrze pod ciśnieniem ponad 4 atmosfer. Maszynista wpuszczając je do przewodu, powodował dociskanie tłoków do kół. Mógł też przerwać jego dopływ. Pomysł hamowania pociągu powietrzem powszechnie uznano za mrzonkę. Mimo to Westinghouse uzyskał kapitał na zbudowanie prototypu i nakłonił prezesa Panhandle Railway do zgody na jego wypróbowanie. Los sprawił, że próba wypadła wyjątkowo spektakularnie — jadący na miejsce testu pociąg natknął się bowiem w pobliżu miejscowości Steubenville w Pensylwanii na konny wóz, który ugrzązł na torze, a użyte przez maszynistę urządzenie okazało się bardzo skuteczne. Wydarzyło się to 1869. W tymże roku wynalazca opatentował hamulec powietrzny i stworzył Westinghouse Air Brake Company do jego produkcji. W 1872 udoskonalił hamulec. Każdy wagon wyposażył we własny zbiornik sprężonego powietrza, naładowany z parowozu. Pod działaniem tego powietrza tłoki dążą do operacji hamowania. Przeciwdziała temu powietrze w przewodzie głównym, bezustannie tłoczone z parowozu. Zamykając jego dopływ, maszynista uruchamia hamulce. Włączają się one same w przypadku oderwania się wagonu od pociągu. Ta nowa wersja hamulca szybko się upowszechniła w USA, a niebawem i w Europie, do której wynalazca jeździł w tym celu.
Inne pola działalności
Sprężone powietrze wykorzystał też Westinghouse w systemie sygnalizacji kolejowej (zademonstrował go w 1893 na wystawie światowej w Chicago) i do resorowania wagonów.
Zajmował się też bardzo intensywnie problematyką wydobycia i eksploatacji gazu ziemnego, uzyskując w tej dziedzinie 38 patentów, m.in. na gazomierz, zawór automatyczny i sposoby zapewniania szczelności przewodów gazowych.
W 1886 utworzył spółkę Westinghouse Electric Company, jedno z najważniejszych wczesnych przedsiębiorstw wytwarzających maszyny i sprzęt elektrotechniczny, które m.in. wyposażyło w prądnice pierwszą elektrownię wodną na Niagarze (1895), nowojorską kolej miejską i metro londyńskie. W 1887 udoskonalił transformator, okazał też dalekowzroczność opowiadając się w sporze z Thomasem A. Edisonem za stosowaniem w technice przemysłowej i domowej prądu przemiennego (taki system wykorzystywano w Europie). Ale w tej dziedzinie polegał bardziej na cudzych pomysłach, m.in. Nikoli Tesli. Pełnił głównie funkcję menedżera przedsiębiorcy, wprowadzając w swych zakładach normalizację wyrobów, a od 1890 produkcję taśmową.
Westinghouse często obchodził cudze patenty, głównie Edisona. Doprowadziło to w konsekwencji do utworzenia 1892 przez jego głównych konkurentów na rynku elektrotechnicznym przedsiębiorstwa General Electric Company. Firma ta wydała 2 mln dolarów na zwalczanie go, doprowadzając 1907 do wycofania się z biznesu. Nadal wszakże pozostał czynny jako wynalazca, uzyskując łącznie ponad czterysta patentów.
Zmarł 12 III 1914 w Nowym Jorku.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia