Villon François
 
Encyklopedia PWN
Villon
[wiją̣]
François Wymowa, prawdopodobnie F. de Montcorbier lub F. des Loges, ur. ok. 1431, Paryż, zm. po 1463,
poeta francuski, jeden z najwybitniejszych twórców późnego średniowiecza.
Kalendarium
Urodził się ok. 1431 w Paryżu. Pochodził z ubogiej rodziny, był wychowankiem swego wuja, kanonika G. de Villona, który dał mu własne nazwisko. W wieku 20 lat uzyskał tytuł magistra sztuk wyzwolonych na Sorbonie i rozpoczął studia prawnicze.
Awanturnicze życie
Villon popadł jednak w złe towarzystwo, co zamknęło mu drogę do kariery. Prowadził niezwykle barwne i awanturnicze życie, niejednokrotnie popadał w konflikty z prawem, miał na sumieniu wiele burd i bójek, morderstwo popełnione na księdzu, kradzieże, włamania i grabieże. Był członkiem złodziejskich szajek i tajnego stowarzyszenia muszelników (Les coquillards), skupiającego złodziei, oszustów i fałszerzy pieniędzy. Kilkakrotnie przebywał w więzieniu i uciekał z Paryża, m.in. bawił na dworze księcia Karola Orleańskiego w Blois. W 1463, za użycie noża w bójce, został skazany na śmierć przez powieszenie, uniknął jednak kary, prawdopodobnie dzięki wstawiennictwu wuja. Wyrok zamieniono na 10 lat wygnania. Villon uciekł z Paryża. Dalsze jego losy nie są znane, umarł przypuszczalnie w tym samym roku.
Twórczość ściśle związana z życiem
Dorobek literacki Villona, największe osiągnięcie francuskiej liryki XV w., jest szczerym wyznaniem człowieka, którego życie upłynęło wśród ziemskich uciech, ale i w cieniu szubienicy. Obejmuje, poza niewielką liczbą ballad, jedynie 2 dzieła: w 1456 powstał liczący zaledwie 320 wierszy Le lais ou petit testament, jakby szkic do późniejszego Wielkiego testamentu, nawiązujący do modnych wówczas żartobliwych poematów pożegnalnych, pisanych przez rzekomo umierającego autora. W satyrycznym, pełnym humoru utworze (stworzonym z wykorzystaniem żargonu złodziejskiego) szydzi ze wszystkich i z samego siebie, czyniąc swoimi spadkobiercami zarówno przyjaciół, jak i wrogów, ofiarowując bogatym to, czego nie potrzebują, a ubogim to, co może pogorszyć ich los.
Dziełem życia François Villona jest ukończony 1462, a opublikowany 1489 Wielki testament (wydanie polskie 1917) – obszerny poemat liryczno-dygresyjny, przeplatany balladami i rondami, będący poetycką parodią testamentu, ściśle związany z barwnym życiem poety. Polski przekład Wielkiego testamentu wyszedł spod pióra T. Boya Żeleńskiego, który stworzył w nim oryginalny wariant archaizowanego języka.
Polski wybór twórczości Poezje wybrane (1971).
Bibliografia
Oeuvres, Paris 1970.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Villon François, drzeworyt z pierwszych wydań utworów poetyfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Villon François, Wielki testament, strona tytułowa, wyd. 1503fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Villon François, Ballada o wisielcach, drzeworyt fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia