tysiąca wyprawa

tysiąca wyprawa,

akcja zbrojna pod dowództwem G. Garibaldiego, która obaliła rządy Burbonów w Królestwie Obojga Sycylii i przyczyniła się do zjednoczenia Włoch;

wyprawa, przygotowana przez Narodowe Stowarzyszenie Włoskie i potajemnie popierana przez C. di Cavoura, z udziałem ponad 1000 ochotników, w tym również Polaków, miała wesprzeć powstanie przeciw Burbonom; 11 V 1860 oddziały Garibaldiego wylądowały w Marsali na Sycylii i w ciągu 3 miesięcy zajęły wyspę; 18 VIII przeprawiły się do Kalabrii i 7 IX dotarły do Neapolu, następnie 1–2 X pokonały głównie siły burbońskie nad rz. Volturno; w obawie przed proklamowaniem w środkowych Włoszech republiki, czemu sprzyjały radykalne reformy Garibaldiego i republikańska propaganda przybyłego do Neapolu G. Mazziniego, Cavour skierował wojska sardyńskie do Państwa Kościelnego, a następnie do Królestwa Neapolu; plebiscyt na tych terenach (X–XI 1860) zadecydował o ich zjednoczeniu pod berłem Wiktora Emanuela II, z wyjątkiem prowincji rzymskiej Państwa Kościelnego, bronionej przez stacjonujące tam oddziały francuskie