tureckie, cieśniny, cieśniny czarnomorskie,
cieśniny Morza Śródziemnego, między Tracją a Azją Mniejszą, w Turcji;
tureckie, cieśniny
Encyklopedia PWN
obejmują: Dardanele, morze Marmara i Bosfor; ważny strategicznie szlak morski (długość 330 km) z Morza Egejskiego na Morze Czarne; XIX–XX w. przedmiot rywalizacji mocarstw zachodnich i Rosji; 1914 Turcja ogłosiła zamknięcie cieśnin tureckich na czas trwania wojny i wypowiedziała obowiązujące poprzednio układy (Küczük Kajnardży, adrianopolski traktat 1829, londyńskie konferencje 1841, 1871, paryski traktat 1856); na mocy konwencji podpisanej 1923 w Lozannie zdemilitaryzowano cieśniny tureckie i zezwolono na swobodny przepływ okrętów handlowych i wojennych wszystkich państw; na mocy konwencji z Montreux (1936) zniesiono demilitaryzację cieśnin tureckich, uznając specjalne prawa państw czarnomorskich, ograniczono dostęp do Morza Czarnego okrętów wojennych innych państw; zezwolono Turcji na budowę urządzeń wojskowych w strefie cieśnin tureckich; postanowienia konwencji z Montreux obowiązują do czasów obecnych.
