Tupac Amaru
organizator powstania antyhiszp. w Południowym Peru i Górnym Peru 1781–83;
[tụpak amạru]
José Gabriel, ur. ok. 1741, zm. 18 V 1781, Cuzco,
Tupac Amaru José Gabriel
Encyklopedia PWN
powstanie, zapoczątkowane 1780 w południowym Peru (objęło też tereny obecnej Boliwii), było skierowane przeciwko nadużyciom urzędników hiszp., przymusowej pracy Indian oraz ograniczeniom produkcji i handlu; celem powstańców było utworzenie niepodległego państwa z dziedzicznym monarchą inką; po ich stronie opowiedziała się znaczna część Kreoli i Metysów; Tupac Amaru został pojmany i stracony w Cuzco; po upadku powstania (1782) jego przywódców dotknęły represje i rozpoczęło się ostateczne niszczenie kultury inkaskiej i indiańskiej oraz instytucji indiańskich w celu hispanizacji Peru.
