Tripura

Tripura, hindi Tripurā,

stan (od 1972) w północno-wschodnich Indiach, otoczony od strony północnej, południowej i zachodniej terytorium Bangladeszu;

pow. 10,5 tys. km², 3,6 mln mieszk. (2009), gł. Bengalczycy (imigranci ze stanu Bengal Zachodni) i ludy Tripury (z grupy językowej arakan); hindusi, buddyści, muzułmanie, chrześcijanie; stol. i gł. m. — Agartala. Powierzchnia górzysta, w środkowej i wschodniej części południkowe pasma gór Tripury (wysokość do 1290 m); na zachodzie fragment Niz. Hindustańskiej; klimat zwrotnikowy monsunowy wilgotny; nasilenie opadów (ok. 2000 mm rocznie) w okresie czerwiec–wrzesień; gęsta sieć krótkich rzek, gł. dopływów Gangesu i Brahmaputry; lasy monsunowe z drzewem tekowym pokrywają ok. 55% pow. (1970 — 85% pow.). Jeden z najsłabiej rozwiniętych gospodarczo stanów Indii; podstawą gospodarki jest tradycyjne rolnictwo i leśnictwo; w zachodniej części i dolinach rzek uprawa gł. ryżu, juty, bawełny, trzciny cukrowej i herbaty; rzemiosło (tkactwo, wyroby z drewna); przemysł bawełniany i przetwórstwo herbaty; transport bardzo słabo rozwinięty; połączenie drogowe ze stanem Asam i Bangladeszem; w stol. — lotnisko.

Historia.

Legendarne dzieje niezależnych władców Tripury zostały spisane w kronice Radźamala [‘girlanda królów’]; niezależne królestwo hinduskie do XVII w., kiedy stało się częścią muzułm. imperium Mogołów; w 2. poł. XVII w. część Tripury dostała się pod kontrolę bryt. Kompanii Wschodnioind.; 1947 władca Tripury opowiedział się za przynależnością do Indii; od 1956 terytorium związkowe; od 1972 stan.