Tezeusz, Thēseús,
mit. gr. heros ateński;
Tezeusz
Encyklopedia PWN
syn Egeusza, króla Aten, i Ajtry, córki władcy miasta Trojdzena; wychowany przez dziadka, gdy dorósł, udał się do Aten; rozpoznany przez ojca po mieczu i sandałach, uniknął śmierci z rąk Medei; Ateny uwolnił od daniny na rzecz Minotaura; podczas powrotu z Krety stał się mimowolnym sprawcą śmierci Egeusza; uczestnik wielu słynnych wypraw herosów greckich, m.in. do Hadesu w celu uprowadzenia Persefony; zatrzymany w Podziemiu i po dłuższym czasie uwolniony przez Heraklesa, utracił tron; zabity podstępnie przez Likomedesa, króla Skyros (obecnie Skiros); mit dostarczał tematów literaturze starożytnej i nowożytnej (M. Quinault, V. Monti, A. Gide), muzyce (opery: J.B. Lully, G.F. Händel, D. Milhaud), starożytnej rzeźbie, malarstwu pompejańskiemu oraz sztuce nowożytnej (N. Poussin, A. Canova).