Tetyda,
geol. nazwa wprowadzona pod koniec XIX w. przez E. Suessa na określenie wielkiego oceanu rozdzielającego w dawnych epokach geologicznych Europę i Afrykę;
Tetyda
Encyklopedia PWN
nazwa oceanu pochodzi od Tetydy — w mitologii greckiej córki Uranosa i Gai. Termin „ocean Tetyda” miał początkowo. wyłącznie znaczenie paleogeograficzne; istnienie tego oceanu rozpatrywano z punktu widzenia stałej pozycji kontynentów, a Tetyda miała być mezozoiczno-trzeciorzedową geosynkliną, z której osadów powstały fałdowe pasma południowej Europy i Azji oraz północnej Afryki (Atlasu). Termin „Tetyda” został następnie przejęty przez hipotezę dryftu kontynentów A. Wegenera dla zachodniej odnogi oceanu otaczającego prakontynent Pangeę, istniejącego w późnym paleozoiku i wczesnym mezozoiku, oddzielającego Laurazję od Gondwany; według teorii Wegenera likwidacja Tetydy nastąpiła w wyniku zbliżania się do siebie Afryki i Europy oraz Dekanu do Azji, co doprowadziło do ich zderzenia ze sobą; pozostałością oceanu Tetydy w tym ujęciu są dzisiejsze Morze Śródziemne, Morze Czarne i Morze Kaspijskie. W podobny sposób ocean Tetyda jest traktowany w teorii tektoniki płyt litosfery powstałej w latach 60. XX w.; zgodnie z tą teorią Tetyda była prawdziwym oceanem z litosferą oceaniczną; osiową część oceanu zajmowała dolina ryftowa, na jego północnym skraju, na granicy z Laurazją, znajdowała się strefa subdukcji, z łukami wyspowymi i rowami oceanicznymi, gdzie oceaniczna litosfera Tetydy ulegała niszczeniu. Stopniowe zmniejszanie się i w końcu likwidacja Tetydy jest związana z rozpadem prakontynentu Gondwany, zapoczątkowanym w jurze. Następstwem stopniowej likwidacji Tetydy było otwieranie się i poszerzanie Oceanu Indyjskiego. Później nazwa Tetyda została rozszerzona również i na starsze, paleozoiczne akweny oceaniczne, rozdzielające dawne lądy wchodzące w skład kontynentów dzisiejszej półkuli północnej (Laurencja, Baltica i in.) od Gondwany, znajdującej się na półkuli południowej; dla odróżnienia ich od właściwego mezozoiczno-trzeciorzędowego oceanu Tetyda nazwano je Paleotetydą.
