Terytoria Północno-Zachodnie

Terytoria Północno-Zachodnie, ang. Northwest Territories , fr. Territoires du Nord-Ouest ,

terytorium autonomiczne w północno-zachodniej Kanadzie, na północ od równoleżnika 60°N, między terytorium Nunavut na wschodzie a terytorium Jukon na zachodzie, obejmuje także niektóre wyspy Archipelagu Arktycznego (Banksa, Ks. Patryka, częściowo Wiktorii i Melville’a);

pow. 1,4 mln km²; 44,8 tys. mieszk. (2009), w tym 11 tys. Indian z atapaskańskiej rodziny językowej (Dene) i 4,5 tys. Eskimosów; gł. m.: Yellowknife (stol.), Inuvik, Hay River, Fort Smith. Większą część obszaru kontynent. zajmuje tarcza kanad. wyniesiona średnio 200–400 m; na wschodzie, nad Zat. Hudsona — niziny, na zachodzie — g. Mackenzie i Selwyn (Keele Peak, 2972 m) należące do systemu Kordylierów; wyspy Archipelagu Arktycznego są przeważnie nizinne, większe wyspy — częściowo górzyste; klimat na południu umiarkowany chłodny i subpolarny, na północy — polarny; gęsta sieć rzeczna (gł. rz. Mackenzie); liczne jeziora polodowcowe (m.in. Wielkie Jez. Niedźwiedzie, Wielkie Jez. Niewolnicze); rozległe obszary zabagnione; roślinność, z południowego zachodu na północny wschód, przechodzi strefowo od tajgi kanad. w lasotundrę, tundrę i pustynię arktyczną; T.P.-Z. należą do najrzadziej zaludnionych obszarów świata, 1 mieszk. przypada na 100 km²; osadnictwo skupione gł. w dolinie rz. Mackenzie i nad Wielkim Jez. Niewolniczym. Gospodarka T.P.-Z. jest oparta na górnictwie; eksploatuje się gł. rudy metali nieżel. (ołowiu, cynku, miedzi, niklu, wolframu, uranu), złoto, srebro, poza tym ropę naftową i gaz ziemny; uzupełniające znaczenie dla gospodarki ma łowiectwo oraz lokalnie rybołówstwo, hodowla reniferów i leśnictwo. W transporcie gł. rolę odgrywa komunikacja lotn. oraz żegluga na rz. Mackenzie.

Historia.

Obszar penetrowany od XVIII w. przez podróżników i handlarzy futer, od 1670 podlegał Kompanii Hudsońskiej; 1869 sprzedany przez nią rządowi Dominium Kanady; utworzona wówczas jednostka adm. Terytoriów Północno-Zachodnich 1870 weszła w jego skład (1880 powiększona o Archipelag Arktyczny); 1870 wydzielono z Terytoriów Północno-Zachodnich prow. Manitoba, 1905 — Alberta i Saskatchewan, 1898 — terytorium Jukon; 1912 znaczne obszary dodano do prow.: Ontario, Quebec i Manitoba, 1999 wydzielono terytorium Nunavut.