Teodozja
 
Encyklopedia PWN
Teodozja, ukr. Feodosija, Feodosiia, ros. Fieodosija,
m. na Ukrainie (Rep. Autonom. Krymu), nad Zat. Teodozyjską (M. Czarne).
70 tys. mieszk. (2009); uzdrowisko (źródła miner., w pobliżu słone jezioro leczn. Adżygol) i kąpielisko mor.; przemysł maszyn. i metal., meblarski, spoż. (rozlewnia wody miner.), produkcja zabawek; Galeria Malarstwa im. I. Ajwazowskiego.
Historia. Kolonia gr. zał. w VI w. p.n.e. przez osadników z Miletu, duży ośr. handlu zbożem; w IV w. p.n.e. włączona do Królestwa Bosporańskiego; IV w. n.e. opanowana przez Hunów; VI w. n.e. przez Bizancjum. Od IX w. nazwa „Teodozja” wypierana przez nazwę „Kaffa”; w XIII w. zdobyta przez Mongołów; od 1266 faktoria handl. Genui (handel Europa–Wschód); 1475 zdobyta przez Turków (punkt strategiczny i rynek handlu niewolnikami). W 1771 wcielona do Rosji; 1783 przywrócona nazwa Teodozja; od 1787 stol. namiestnictwa, a od 1802 guberni taurydzkiej; po przeniesieniu 1899 do Teodozji portu handl. z Sewastopola i budowie linii kol. szybki rozwój miasta; 1905 ośr. powstania marynarzy (pancernik Potiomkin); w państwie sow. w Krymskiej ASRR Ros. FSRR; 1941–42 i 1944 rejon ciężkich walk. sowiecko-niem.; 1954 wraz z Krymem przekazana Ukr. SRR.
Zabytki. Na wzgórzu, gdzie w V w. p.n.e. znajdowało się centrum staroż. miasta — pozostałości średniow. obwarowań twierdzy genueńskiej (XIV–XV w.). W mieście: cerkwie (XIII–XIV w.), meczet Mufti Dżami (XVI w., przebudowa XVII w.) z minaretem i mauzoleum (wszystkie 3 przebudowane); eklektyczne domy i wille (2. poł. XIX w.).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia