telekomunikacyjna sieć,
zespół rozmieszczonych na pewnym obszarze, powiązanych ze sobą funkcjonalnie urządzeń telekomunik., przeznaczonych do świadczenia różnych usług telekomunik. (np. usług telefonicznych, radiotelefonicznych, telegraficznych, transmisji danych, radiofonicznych, telewizyjnych);
telekomunikacyjna sieć
Encyklopedia PWN
do urządzeń tych należą: końcowe aparaty przetwórcze (aparaty telefoniczne, telefaksy, terminale cyfrowe ISDN, radiostacje, odbiorniki telew. i in.), centrale telekomunikacyjne, urządzenia i linie teletransmisyjne. S.t. jest zbud. z pewnej liczby połączonych ze sobą węzłów, których podstawową funkcją jest odpowiednie kierowanie sygnałów przesyłanych w sieci; funkcję węzłów pełnią np. centrale telekomunik. i rutery. Do węzłów sieci za pośrednictwem analogowych lub cyfrowych łączy sieci dostępowej są dołączone końcowe aparaty przetwórcze; transmisję zwielokrotnionych (multipleksacja) sygnałów (analogowych lub cyfrowych) pomiędzy węzłami zapewniają systemy teletransmisyjne.
Rozróżnia się s.t. publiczne oraz s.t. wydzielone (zw. też dedykowanymi), zaspokajające potrzeby określonej grupy użytkowników (kolejnictwa, energetyki, wojska, banków itp.). Powiązane ze sobą s.t. publiczne sąsiednich krajów tworzą sieci kontynent., a te — s.t. światową. Do podstawowych rodzajów s.t. publicznej należą: publiczna sieć telefoniczna PSTN (ang. Public Switching Telephony Network), sieć cyfrowa z integracją usług (ISDN), publiczna sieć pakietowa PSDN (ang. Packet Switched Data Network), sieci telegraf. (genteks, teleks), radiotelefoniczne sieci komórkowe GSM (telefonia komórkowa) oraz sieci telewizji kablowej.
Ze względu na stosowaną metodę komutacji (telekomutacja) rozróżnia się gł. s.t. z komutacją kanałów (np. PSTN, ISDN, sieci telegraf.) i s.t. z komutacją pakietów (tzw. sieci pakietowe; np. sieć komputerowa). S.t. dzieli się na: wąskopasmowe (udostępniające kanały o przepływności do 64 kbit/s lub grupy kanałów o przepływności do 2,048 Mbit/s), średniopasmowe (kanały o przepływnościach od 2 do 34 Mbit/s) oraz szerokopasmowe (powyżej 34 Mbit/s). Do budowy s.t. wykorzystuje się łącza przewodowe i bezprzewodowe. Pierwsze to kable miedziane symetryczne (parowe i czwórkowe) i współosiowe oraz kable światłowodowe (w sieciach opt.). Drugie to łącza wykorzystujące do przesyłania sygnałów fale elektromagnetyczne (radiokomunikacja): 1) z zakresu podczerwieni (szybkość transmisji do 1 Gbit/s, zasięg do kilkunastu m), stosowane np. w małych sieciach komputerowych; 2) fale radiowe, w tym mikrofale. Do łączy radiowych należą też łącza satelitarne, tj. łącza wykorzystujące stacje retransmisyjne zainstalowane na satelitach telekomunikacyjnych.
Współczesna s.t. ma strukturę warstwową. Najwyższą warstwą sieci jest sieć szkieletowa, składająca się z łączy cyfrowych i specjalizowanych urządzeń pośredniczących (np. ruterów, multiplekserów, komutatorów ATM); sieć szkieletowa wykorzystuje różne techniki komutacji pakietów, np.: ATM, oraz różne techniki transmisyjne, np. SDH (ang. Synchronous Digital Hierarchy; transmisyjna hierarchia). Drugą warstwę stanowią sieci dystrybucyjne, np. miejskie, w których funkcjonują cyfrowe systemy komutacyjne (np. cyfrowe centrale telefoniczne, centrale ISDN). Sieci szkieletowe oraz dystrybucyjne są ob. budowane przede wszystkim jako sieci opt.; sieci optyczne zapewniają transmisję z szybkością do 40 Gbit/s. Dużą przepustowość toru opt. uzyskuje się m.in. stosując technikę zwielokrotnienia falowego WDM (ang. Wavelenght Division Multiplexing), polegającą na jednoczesnej transmisji wielu sygnałów opt., odpowiadających różnym długościom fali, wprowadzonych do jednego światłowodu za pomocą sprzęgaczy optycznych. Węzłami sieci opt. są przełącznice opt. (realizujące funkcje wyboru drogi i przełączania sygnałów) oraz krotnice opt., umożliwiające włączenie dowolnego sygnału opt. do sygnału zbiorczego (lub wydzielenie z niego).
Najniższa warstwa to sieci dostępowe, umożliwiające dołączenie indywidualnych użytkowników do s.t. przy użyciu torów przewodowych (np. analogowych linii telefonicznych, łączy cyfrowych ISDN, łączy telewizji kablowej), torów radiowych oraz światłowodowych. Radiowe sieci dostępowe wykorzystują system sieci komórkowych GSM lub system DECT (radiotelefonia), zapewniające możliwość korzystania z usług ISDN abonentom stacjonarnym i ruchomym. W opt. sieciach dostępowych FITL (ang. Fibre in the Loop) tory światłowodowe są doprowadzane w pobliże mieszkania abonenta (do budynku lub grupy budynków) lub bezpośrednio do niego. Urządzenia abonenckie (analogowe i cyfrowe) są dołączone za pomocą łączy miedzianych do opt. jednostki sieciowej ONU (ang. Optical Network Unit), w której następuje przetwarzanie sygnału elektr. na opt. i odwrotnie oraz multipleksacja sygnałów pochodzących z kilku urządzeń abonenckich. Jednostki sieciowe są dołączone za pomocą światłowodów do zakończenia linii OLT (ang. Optical Line Termination), które łączy sieć FITL z s.t. lub z węzłem dostępu do usług sieciowych (np. centralą tekomunik.).
Specjalnym rodzajem s.t. jest sieć zarządzania telekomunikacją TMN (ang. Telecommunications Management Network), zapewniająca scentralizowaną, zdalną eksploatację zasobów s.t. Sieć TMN tworzą systemy zarządzania dołączone do elementów nadzorowanej s.t. za pośrednictwem sieci transmisji danych i standardowych interfejsów (np. Q3, Qx). Sieć transmisji danych może być siecią wydzieloną, służącą wyłącznie do przesyłania informacji zarządzania, lub wykorzystywać zasoby transmisyjne sieci zarządzanej.
Mirosława Pawlaczyk
