teatr studencki w Polsce,
niezawodowy ruch teatr., obejmujący środowiska akademickie;
teatr studencki
Encyklopedia PWN
(inscenizacje dramatu, kabaret, montaże poet. i publicyst.). Pierwszy okres rozkwitu teatrów studenckich przypadł na przeł. lat 50. i 60. XX w.; teatry te stały się wówczas forum prezentacji poglądów polit. i społ. młodego pokolenia (1954–60 Bim-Bom w Gdańsku, 1954–72 Studencki Teatr Satyryków w Warszawie, od 1954 Pstrąg i Cytryna w Łodzi, od 1956 krak. Piwnica Pod Baranami, od 1957 Kalambur we Wrocławiu). Drugi okres, przypadający na lata 60. i 70., był inspirowany ruchem kontestacyjnym i teatrem awangardowym w Europie Zachodniej i USA. W Polsce szczególny wpływ na ruch studencki wywarł Teatr Laboratorium J. Grotowskiego. Jako podstawę pracy przyjęto zasadę kreacji zbiorowej. Teatr studencki odegrał ogromną rolę w kreowaniu form pol. kultury alternatywnej, stał się alternatywą organizacyjną i artyst. dla teatru zaw., a pod koniec lat 70. także ośr. opozycji politycznej. Szczególna aktywność teatrów studenckich sprawiła, że w latach 70. były one awangardą teatralną. Poszczególne zespoły miały odmienne programy, różną stylistykę przedstawień, niejednakowe formy działania i organizacji. Tę niespójność oddają stosowane wymiennie określenia: teatr alternatywny, otwarty, niezależny, poszukujący, kontestacji, wspólnoty. Teatr studencki skupiał nie tylko twórców i widzów związanych z uczelniami, ale także szerokie kręgi odbiorców identyfikujących się z tym nurtem myślenia i tworzenia. Oprócz powstałych wcześniej teatrów studenckich, w latach 60. i 70. działały także: Teatr 77 w Łodzi, teatr pantomimy Gest we Wrocławiu, Gong 2 i Scena Plastyczna Teatru Akademickiego KUL w Lublinie, Teatr STU i Pleonazmus w Krakowie, Teatr Ósmego Dnia w Poznaniu i Akademia Ruchu w Warszawie. W poł. lat 70. teatr studencki zaczął tracić początkową przebojowość i dynamizm; w tym czasie status teatrów zawodowych zyskały: Teatr STU (1975), Kalambur, Teatr 77, Akademia Ruchu (1979). Po roku 1980 zasięg oddziaływania teatrów studenckich uległ zawężeniu, ale ruch ten nie zamarł; w latach 80. działały m.in.: teatr MAJA w Poznaniu, Wiatyk w Bytomiu, Teatr Pstrąg — Grupa 80 w Łodzi, TAKO w Gdańsku, Grupa Chwilowa w Lublinie.
Polskie teatry studenckie uczestniczą w międzynar. festiwalach teatr. (Nancy, Edynburg, Awinion), krajowych przeglądach regionalnych i festiwalach ogólnopol. (Festiwal Teatru Otwartego we Wrocławiu, Łódzkie Spotkania Teatr., Krak. Reminiscencje Teatr., Konfrontacje Młodego Teatru w Lublinie).
