Taniec Duchów,
synkretyczny ruch rel. rozwijający się wśród Indian Ameryki Północnej od lat 70. XIX w. w Kalifornii, następnie na terenie Wielkiej Kotliny i na Wielkich Równinach;
Taniec Duchów
Encyklopedia PWN
łączył elementy tradycyjnych wierzeń plemiennych z pierwiastkami chrześc.; był nowym zjawiskiem kulturowym, skutkiem upadku polit., destrukcji tradycyjnych wzorów życia, poczucia bezradności. Do najważniejszych elementów obrzędowych i doktrynalnych ruchu należały: millenarystyczne proroctwo zbliżającego się końca świata — kosm. katastrofy, która zniszczy świat białych i zło przez nich wprowadzone, oraz taniec, który przyspieszy nadejście katastrofy; 1885 Wovoka (znany też jako Jack Wilson), Indianin z plemienia Pajutów, miał wizję, w której ujrzał Boga oraz Indian, zdrowych i szczęśliwych, cieszących się tradycyjnym życiem; otrzymał polecenie nauczania Indian wzajemnej miłości oraz dążenia do ułożenia pokojowych stosunków z białymi; Bóg nakazał Indianom poniechać kradzieży, kłamstwa, wojny i zalecił pracowitość oraz święty taniec; po spełnieniu tych warunków mieli połączyć się ze zmarłymi przodkami w odrodzonym świecie, w którym nie będzie śmierci, chorób i starości. Taniec Duchów trwał 4 kolejne dni i noce, tańczący mieli na sobie tradycyjne stroje; wielu doświadczało wizji, których treść była oznajmiana wszystkim uczestnikom. Wśród plemion usposobionych pokojowo Taniec Duchów nie przybrał postaci wojowniczej. Dopiero Indianie z plemienia Siuksów nadali mu cechy agresywne; wykonywanie Tańca Duchów przez Siuksów zakończyło się dram. wydarzeniami, znanymi jako masakra w Wounded Knee; tańczący, uznani za wojowników przygotowujących się do wojny, zostali zaatakowani przez wojsko federalne; zginęło ponad 200 osób, w tym kobiety i dzieci, a wielu rannych, którym nie udzielono pomocy, zamarzło na śmierć. Po 1891 nastąpił schyłek Tańca Duchów; z czasem stał się trwałym elementem tradycji niektórych plemion.
