świadomość społeczna

świadomość społeczna,

w języku potocznym całokształt wierzeń, wyobrażeń, opinii itp. członków danego społeczeństwa.

W socjologii termin ten występuje w 2 zasadniczych znaczeniach; w pierwszym ś.s. jest przeciwieństwem świadomości indywidualnej (u É. Durkheima „świadomość zbiorowa”); odnosi się do zespołu wyobrażeń zbiorowych, które nie są tylko prostą sumą tego, co myślą i czują poszczególne jednostki; świadomość społeczna w tym znaczeniu jest rdzeniem wyobrażeń indywidualnych; w drugim — jest jedną z gł. kategorii filozofii marksist., oznaczającą całokształt charakterystycznych dla danego społeczeństwa treści i form życia duchowego; przeciwieństwo bytu społ.; w tym znaczeniu pojęcie świadomość społeczna jest w istocie równoznaczne z pojęciem nadbudowy i obejmuje nie tylko idee, lecz również instytucje (prawo, naukę, religię itd.).