Śiwa

Śiwa

[sanskr. śiva ‘życzliwy’],

jeden z 3 gł. bogów hinduizmu (oprócz Wisznu i bogini Dewi).

Bóg reprezentujący wszystkie aspekty sacrum w całej złożoności i skrajności: mroczne uosobienie pierwiastka destruktywnego (zagłady, śmierci, choroby), a zarazem personifikacja pierwiastka kreatywnego i energii witalnej; boski asceta praktykujący najsurowsze umartwienia i patron orgiastycznych kultów płodności; groźny „porywacz” życia oraz dobrotliwy opiekun, lekarz ludzi i zwierząt; niszczyciel wszechświata i jego stwórca; ekstatyczny taniec (tandawa), któremu się oddaje jako Nataradźa [‘król tancerzy’], symbolizuje wszystkie najważniejsze momenty istnienia kosmosu. Siedziba Śiwy znajduje się na górze Kajlas (w Himalajach), jego wierzchowcem jest byk Nandi(n), małżonką — bogini Parwati, jedna z manifestacji Dewi; synami boskiej pary są Ganeśa i bóg wojny Skanda (zw. też Kumara lub Karttikeja); najważniejszy atrybut — trójząb.

Śiwa. Król Tancerzy stąpa po grzbiecie karła Zapomnienia, miniatura z terenu południowo-wschodnich Indii, 1. poł. XVIII w. — Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa

Śiwa, świątynia, Bhubaneśwar, świątynia Lingaradży.