Syr-daria

Syr-daria, uzb. Sirdaryo, tadż. darjoi Sir, dar'ëi Sir, kazachskie Syrdaria, Syrdariâ, ros. Syrdarja, Syrdar'ja, staroż. Jaksartes,

rz. w Uzbekistanie, Tadżykistanie i Kazachstanie, najdłuższa w Azji Środkowej;

Położenie w państwie: Uzbekistan, Kazachstan, Tadżykistan

Ujście: (ginie w piaskach pustyń Niziny Turańskiej)

Długość: 2 212 km (od źródeł Narynu — 3019 )

Powierzchnia dorzecza: 219 tys. km²

Przepływ średni: 406 m³/s (na 181 km od ujścia)

Główne rzeki zasilające: Chirchiq, Arys, Kara-daria

Główne miejscowości: Chodżent, Bekobod, Czardara, Kyzyłorda, Kazały

powstaje we wschodniej części Kotliny Fergańskiej z połączenia Narynu i Kara-darii; dł. 2212 km (od źródeł Narynu — 3019 km), pow. dorzecza 219 tys. km² (w górach); płynie na wschodnim skraju pustyni Kyzył-kum, w szerokiej dolinie; w dolnym biegu koryto leży wyżej od otaczającego terenu (częste wylewy); do lat 80. uchodziła do Jez. Aralskiego tworząc deltę, obecnie uchodzi do Jez. Północnoaralskiego; gł. dopływy: Chirchiq, Arys (pr.); średni przepływ na 181 km od ujścia — 406 m³/s; wyzyskiwana do nawadniania; zasila gęstą sieć kanałów (m.in. Wielki Kanał Fergański); w Kotlinie Fergańskiej zbiornik Bahri Todżik (do 2016 Zbiornik Kajrakkumski; pow. 513 km²) oraz elektrownie wodne Kajrakkumska i Farchadzka; w pobliżu Taszkentu Zbiornik Szardarski (pow. 900 km²); gł. m. nad Syr-Darię: Chodżent, Bekobod, Szardara, Kyzyłorda, Kazały.