Stanley Henry Morton

fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Stanley

[stạ̈nli]

Sir Henry Morton , do 1859 John Rowlands , ur. 28 I 1841, Denbigh (hrab. Denbighshire, Walia), zm. 10 V 1904, Londyn,

bryt.-amer. dziennikarz i podróżnik, wybitny badacz Afryki.

Reporter „New York Herald”; 1871 poszukiwał D. Livingstone’a (odnalazł go w Ujiji, nad jez. Tanganika); 1874–77 kierował wyprawą w celu ostatecznego rozwiązania sporów o źródła Nilu i Konga; po dotarciu do Jez. Wiktorii, opłynął je, odnalazł rz. Kagera, następnie odkrył Jez. Edwarda, opłynął jez. Tanganika i dotarł do Lualaby, ustalając, że stanowi ona górny bieg Konga (przepłynął tą rzeką do O. Atlantyckiego); 1879–84 zajął zbrojnie dla króla belgijskiego Leopolda II większość dorzecza Konga, odkrywając jez. Tumba i Jez. Leopolda II; 1887, wysłany na pomoc Eminowi Paşy, popłynął w górę Konga, następnie Aruwimi i Ituri, dotarł przez G. Błękitne do Jez. Alberta, 1889 odkrył masyw górski Ruwenzori, a następnie kierując się na wschód dotarł do wybrzeża O. Indyjskiego; Jak odszukałem Livingstona (1872, wyd. pol. 1877), Tajemnicza część świata (1878, wyd. pol. 1879), W czeluściach Afryki (1890, wyd. pol. 1891).

Stanley Henry Morton spotyka D. Livingstone’a w wiosce nad jeziorem Tanganika, 1871 — Bibliothèque nationale, Paryż